“มาจากธรรมชาติ” ไม่ได้แปลว่าดี ถ้าบริโภคผิดวิธีก็อันตราย! ชวนเจาะลึกเกี่ยวกับอาหารเสริม รับประทานอย่างไรให้ดีต่อสุขภาพ

ปัจจุบันผู้บริโภคในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกชหันมาให้ความสำคัญกับสุขภาพยิ่งขึ้น ใส่ใจการเลือกอาหาร เครื่องดื่ม ไปจนถึงผลิตภัณฑ์ชนิดอื่นๆ ที่ช่วยส่งเสริมความเป็นอยู่ที่ดี หนึ่งในนั้นคือผลิตภัณฑ์อาหารเสริมจากธรรมชาติ เนื่องจากมีภาพลักษณ์ที่ดูปลอดสารสังเคราะห์ ทำให้ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นในหลายตลาด อย่างไรก็ตาม ความเข้าใจนี้อาจนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ไม่ได้ตั้งใจ อาทิ การซื้อผลิตภัณฑ์ที่ยังไม่ผ่านการอนุมัติจากหน่วยงานทางการก่อนวางจำหน่าย รวมไปถึงการรับประทานอาหารเสริมโดยขาดความรู้ความเข้าใจ เพราะ “มาจากธรรมชาติ” ไม่ได้แปลว่าปลอดภัยหรือมีประสิทธิภาพเสมอไป

    อเล็กซ์ เตียว ผู้อำนวยการฝ่ายวิจัย พัฒนา และวิทยาศาสตร์ประจำภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก เฮอร์บาไลฟ์ เห็นถึงความสำคัญของเลือกซื้ออาหารเสริม จึงได้รวบรวมความเชื่อที่ถูกต้องและข้อสังเกต เกี่ยวกับอาหารเสริมจากธรรมชาติ เพื่อให้ผู้บริโภครู้ทันและใช้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนี้

“หลักฐานทางวิทยาศาสตร์” สิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม

    ไม่ว่าจะเป็นอาหารเสริมจากธรรมชาติหรือสังเคราะห์ ความปลอดภัยและประสิทธิภาพล้วนขึ้นอยู่กับส่วนประกอบ ปริมาณที่แนะนำ และการใช้ร่วมกับสารอื่นๆ เช่น สมุนไพรที่ใช้เป็นส่วนประกอบพื้นฐานของอาหารเสริมจากธรรมชาติ แม้จะให้ประโยชน์ แต่บางครั้งอาจเกิดผลข้างเคียงไม่พึงประสงค์เมื่อใช้ร่วมกับยาแผนปัจจุบัน

    “มาจากธรรมชาติ” ไม่ได้แปลว่าจะไม่มีอันตราย พืชสมุนไพรหลายชนิดอาจเป็นอันตรายได้หากรับประทานไม่ถูกวิธี เช่น รากชะเอม (Licorice root) ที่นิยมใช้ในตำรับยาพื้นบ้านและขึ้นชื่อเรื่องการบรรเทาอาการต่างๆ แต่หากบริโภคในปริมาณมาก โดยเฉพาะในรูปแบบเข้มข้น อาจทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น และเกิดความไม่สมดุลของเกลือแร่ในร่างกายได้ สิ่งนี้ตอกย้ำว่าการใช้อาหารเสริมจากธรรมชาติก็ต้องใช้ด้วยความระมัดระวังและมีข้อมูลสนับสนุน

    ในทางกลับกัน อาหารเสริมสังเคราะห์ถูกพัฒนาขึ้นให้เลียนแบบสารธรรมชาติ และผ่านกระบวนการทดสอบอย่างเข้มงวดเพื่อให้มั่นใจว่าปลอดภัยและให้ผลตามต้องการ แม้จะมีการถกเถียงกันว่าระหว่างธรรมชาติกับสังเคราะห์แบบใดดีกว่ากัน แต่หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการตีพิมพ์และผลการทดสอบในห้องปฏิบัติการ ย่อมเป็นแนวทางสำคัญในการประเมินคุณค่าที่แท้จริงของอาหารเสริม

ไขข้อน่ารู้ เกี่ยวกับอาหารเสริมจากธรรมชาติ

    ถ้าต้องการเลือกใช้อาหารเสริมอย่างมีข้อมูล ผู้บริโภคควรเข้าใจอย่างถ่องแท้ว่าคำว่า “ธรรมชาติ” หมายถึงอะไร และไม่ได้หมายถึงอะไรบ้าง ต่อไปนี้คือ 5 ความเชื่อที่พบได้บ่อย พร้อมคำแนะนำในการอ่านฉลากอาหารเสริมอย่างมีวิจารณญาณ

ความเชื่อที่ 1: อาหารเสริมจากธรรมชาติมีความปลอดภัยเสมอ

    หลายคนเข้าใจว่าอาหารเสริมจากธรรมชาติต้องปลอดภัยแน่นอน เพราะไม่ใช่ยา แต่ในความเป็นจริง พืชบางชนิดก็มีสารพิษ เช่น สารหนู (Arsenic) และสารตะกั่ว ซึ่งหากบริโภคโดยไม่ทราบปริมาณที่ปลอดภัย อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อไตและตับ

ความเชื่อที่ 2: สามารถรับประทานอาหารเสริมจากธรรมชาติได้ไม่จำกัด

    บางคนเชื่อว่าสารธรรมชาติจะกินเท่าไรก็ได้โดยไม่เกิดผลข้างเคียง อย่างไรก็ตาม การบริโภคในปริมาณมากเกินไปอาจทำให้เกิดผลกระทบ เช่น วิตามิน A, D, E และ K ซึ่งละลายในไขมัน หากสะสมในร่างกายเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดพิษได้

ความเชื่อที่ 3: อาหารเสริมสามารถทดแทนยาได้

    สิ่งสำคัญที่ต้องเข้าใจคือ อาหารเสริมไม่ใช่ยารักษาโรค และไม่ควรใช้ทดแทนยาที่แพทย์สั่ง โดยเฉพาะในกรณีของโรคเรื้อรังหรือปัญหาสุขภาพเฉพาะทาง อาหารเสริมควรใช้ “ควบคู่” ไปกับการดูแลสุขภาพโดยผู้เชี่ยวชาญ ไม่ใช่ใช้แทน

ความเชื่อที่ 4: สามารถทานอาหารเสริมร่วมกับยาได้โดยไม่ต้องระวัง

    อีกข้อมูลสำคัญคือ การทานอาหารเสริมควบคู่กับยาสามารถทำได้โดยไม่ส่งผลอะไร แต่ความจริงคืออาหารเสริมบางชนิด เช่น สารสกัดจากชาเขียว อาจรบกวนยารักษาโรคหัวใจ หรือกระเทียมอัดเม็ด อาจลดประสิทธิภาพของยาละลายลิ่มเลือด ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มใช้อาหารเสริมควบคู่กับยาเสมอ

ความเชื่อที่ 5: อาหารเสริมสามารถแทนอาหารได้

    ไม่มีอาหารเสริมใดสามารถแทนอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการได้อย่างสมบูรณ์ อาหารจากธรรมชาติให้สารอาหาร เส้นใย และองค์ประกอบอื่นๆ ที่ซับซ้อน ซึ่งอาหารเสริมเลียนแบบไม่ได้ แม้อาหารเสริมจะช่วยเสริมสุขภาพ แต่ก็ควรใช้ร่วมกับการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพอย่างต่อเนื่อง

การใช้อาหารเสริมควรมีหลักคิดทางวิทยาศาสตร์

    ก่อนเริ่มใช้อาหารเสริมใดๆ ควรพิจารณาให้รอบด้าน อาหารเสริมที่มีคุณภาพควรผ่านการตรวจสอบจากองค์กรอิสระ และได้รับการรับรองว่าได้มาตรฐานด้านความปลอดภัยและประสิทธิภาพ

    นอกจากนี้ ความต้องการเฉพาะด้านสุขภาพของแต่ละคนก็เป็นสิ่งสำคัญในการตัดสินใจว่าอาหารเสริมชนิดใดเหมาะสม เพราะอาหารเสริมที่เหมาะกับคนหนึ่ง อาจไม่เหมาะกับอีกคน การปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้แน่ใจว่าอาหารเสริมที่เลือกใช้ไม่ส่งผลกระทบกับยาหรือโรคประจำตัว

    ด้วยตัวเลือกอาหารเสริมมากมายในท้องตลาด สิ่งที่สำคัญไม่ใช่แค่คำว่า “มาจากธรรมชาติ” บนฉลาก แต่คือคุณภาพ ปริมาณที่เหมาะสม และหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่น่าเชื่อถือ การศึกษาข้อมูลและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญจะช่วยให้คุณตัดสินใจเลือกใช้อาหารเสริมได้อย่างมีสติ และส่งผลดีต่อสุขภาพในระยะยาว

ภาพ: Herbalife

เรื่องราวอื่นๆ ที่น่าสนใจ : เตือนภัยเงียบ! วิกฤตสุขภาพยุคอาหารแปรรูปจัดเต็ม “อิ่ม” แต่ "ขาดสารอาหาร" เสี่ยงโรคเรื้อรังไม่รู้ตัว

ไม่พลาดบทความและเรื่องราวน่าสนใจอื่นๆ ติดตามเราได้ที่เฟซบุ๊ก Forbes Thailand Magazine