<h2>ในการวางแผนกลยุทธ์ทางธุรกิจในแต่ละปี ไม่ว่าจะเป็นของกิจการใดก็ตาม ก็จะเริ่มจากการทบทวนการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมทางธุรกิจ ซึ่งสำหรับอุตสาหกรรมธนาคารพาณิชย์ไทยนั้นหนึ่งในหัวข้อที่มีน้ำหนักในระยะ 2-3 ปีให้หลังนี้ คงหนีไม่พ้นเรื่องของ “เทคโนโลยี” ที่มีการพัฒนาทั้งในเชิงลึกและเชิงกว้าง อันมีผลลดทอนบทบาทของตัวกลางลง ซึ่งสำหรับทุกระบบเศรษฐกิจ ธนาคารพาณิชย์ ที่ทำหน้าที่เป็นตัวกลางทางการเงินนั้น ต้องเผชิญความท้าทายจากพัฒนาการของเทคโนโลยีด้านการเงินอย่างยากจะหลีกเลี่ยง</h2>
นอกจากธนาคารพาณิชย์ต้องก้าวเข้าสู่เกมการแข่งขันโดยที่ยังมีโครงสร้างธุรกิจขนาดใหญ่ในรูปแบบเดิมแล้ว เทคโนโลยียังปฏิวัติกิจกรรมทุกอย่างให้ใช้เวลาลดลงและสามารถตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคได้ “ทันที” ซึ่งในด้านหนึ่ง ช่วยให้ผู้บริโภคมีประสบการณ์ด้านการเงินและคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น แต่ในอีกด้านหนึ่ง ก็ทำให้ผู้บริโภคยกระดับความต้องการไปสู่ขั้นถัดไปรวดเร็วขึ้น อาทิ การคาดหวังให้แอพพลิเคชั่นต่างๆ บนปัจจัยที่ 5 อย่างเช่นโทรศัพท์มือถือช่วยตัดสินใจในกิจกรรมการใช้จ่าย การออม และการลงทุนในชีวิตประจำวันได้ถูกต้อง แม่นยำ และดีเพียงพอที่จะนำพาเขาเหล่านั้นไปสู่เป้าหมายที่วาดฝันไว้

แล้วธนาคารพาณิชย์ไทยมีแนวทางบริหารจัดการอย่างไร? ด้วยตระหนักว่าการตอบโจทย์ดังกล่าวได้นั้นจะต้องมาจากการสร้าง “มูลค่าเพิ่ม” ให้กับผลิตภัณฑ์และบริการซึ่งคงต้องอาศัยการวิเคระห์ข้อมูลลูกค้าในมิติต่างๆ ที่จะต้องมีทั้งความลึกและความเร็ว อันจะนำไปสู่ความคล่องตัวในการริเริ่มบริการใหม่และ/หรือปรับปรุงบริการที่มีอยู่แล้วได้อย่างทันท่วงทีบนความสามารถที่จะรองรับการใช้งานสำหรับลูกค้าในปริมาณมากๆ ไปพร้อมกันทั้งนี้ท่ามกลางรายได้จากธุรกิจเดิมที่เผชิญข้อจัดกัดการเติบโต แหล่งรายได้ใหม่ของธนาคารพาณิชย์ในทศวรรษหน้า จึงมีแนวโน้มว่าจะอิงกับมูลค่าเพิ่มที่ส่งมอบให้กับลูกค้าได้มากขึ้นเรื่อยๆ นอกเหนือไปจากโมเดลธุรกิจใหม่ๆ ที่แตกแขนงมาจากการต่อยอดโดยตรงจากเทคโนโลยี หรือความได้เปรียบของทรัพยากรที่มีอยู่แล้ว

ไม่ว่าจะเป็นฐานลูกค้าและข้อมูลทางการเงินของลูกค้าขนาดใหญ่สอดรับกับตัวอย่างข้างต้น ที่ไล่เรียงจากการสร้างและเพิ่มขีดความสามารถด้านเทคโนโลยี เช่น เทคโนโลยี distributed ledger ซึ่งรวมถึงบล็อคเชน เพื่อประยุกต์ใช้ในธุรกรรมโอนเงินระหว่างประเทศที่ผู้รับเงินจะได้รับเงินทันที และการเก็บรักษาข้อมูลและเรียกใช้เอกสารในกระบวนการออกหนังสือค้ำประกัน (letter of guarantee) เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI/Machine Learning) ที่ทำการวิเคราะห์ข้อมูลประจำวันของลูกค้าจนนำไปสู่การเพิ่มมูลค่าด้วยการให้คำแนะนำทางการเงินที่แม่นยำและเหมาะสมกับลูกค้ารายบุคคลในลักษณะ 24/7 เทคโนโลยี Biometrics เพื่อการยืนยันตัวตนจากม่านตา ลายนิ้วมือ หรือเสียง อันจะช่วยเพิ่มทั้งความสะดวกและความปลอดภัย เป็นต้น

ซึ่งการพัฒนาความสามารถด้านเทคโนโลยีต่างๆ มีทั้งจากการลงทุนด้วยตนเอง การจับมือกับกลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านฟินเทคในระดับโลก ตลอดจนการเป็นพันธมิตร การร่วมลงทุนและการสนับสนุนฟินเทคสตาร์ทอัพเพื่อร่วมเรียนรู้และคิดค้นนวัตกรรมใหม่นี้ไปด้วยกัน โดยมีธนาคารแห่งประเทศไทยร่วมอยู่ในกระบวนการพัฒนาของหลายนวัตกรรมผ่าน Regulatory Sandbox ด้วย

นอกจากนี้ ธนาคารพาณิชย์ไทยยังจับมือกับกระทรวงการคลังและธนาคารแห่งประเทศไทยในการขับเคลื่อนโครงการ National e-Payment ตลอดจนการติดตั้งเครื่องรับบัตร หรือ EDC เพิ่มเติมให้กับร้านค้าที่เข้าร่วมโครงการอีกนับแสนเครื่องเพื่อรองรับการใช้จ่ายผ่านบัตรเดบิตและโครงการสวัสดิการต่างๆ ของภาครัฐ ขณะเดียวกัน ยังร่วมกับทางการและผู้ให้บริการทางการเงินอื่นๆ ในการพัฒนา QR Code มาตรฐานซึ่งล้วนแล้วแต่จะช่วยยกระดับบริการด้านธุรกรรมการเงินของผู้บริโภคและภาคธุรกิจให้ตอบโจทย์ด้านความสะดวก คล่องตัว ปลอดภัย มีต้นทุนต่ำลงตลอดจนสามารถต่อยอดไปสู่บริการด้านอื่นๆ โดยเฉพาะด้านการออม-ลงทุน ตลอดจนด้านสินเชื่อในเงื่อนไขที่ดีขึ้นได้ในอนาคต

อย่างไรก็ตาม เมื่อพัฒนาการเดินมาถึงจุดหนึ่ง ธนาคารพาณิชย์ไทยคงต้องตอบคำถามว่า เราพร้อมและต้องการจะทำธุรกิจนอกเส้นที่ตีกรอบความเป็น “ตัวกลางทางการเงิน” หรือไม่และเพียงใด? เพราะเทคโนโลยีทำให้เส้นแบ่งระหว่างประเภทธุรกิจจางลง ที่ผ่านมา เราจึงเห็นผู้เล่นจำนวนมากที่เติบโตจากธุรกิจประเภทอื่นก้าวเข้ามาทำธุรกิจการเงินเพิ่มขึ้น ทำให้ “Banking is not only for banks.” หรือ “บริการด้านการเงินไม่จำเป็นต้องมาจากเฉพาะธนาคารพาณิชย์”

...แล้วทำไม ธนาคารพาณิชย์ถึงจะเปลี่ยนภาพให้เป็น “Banks are not only for banking.” หรือ “ธนาคารพาณิชย์ไม่จำเป็นต้องให้บริการเฉพาะบริการด้านการเงิน” ไม่ได้ ถ้าสามารถใช้ความพร้อมของทรัพยากรในการตีโจทย์ธุรกิจรูปแบบใหม่ จนทำให้ลูกค้าเชื่อมั่นว่า บริการในทศวรรษหน้าจะสามารถช่วยให้เขาเหล่านั้นบรรลุ “เป้าหมายสูงสุดของชีวิต” ที่ต้องการในระดับปัจเจกบุคคลได้อย่างแท้จริง

<img style="width: 255px; height: 250px;" src="http://forbesthailand.com/uploads/library/a105fceb14eebf481271597b004442c7.png" alt="" />
ปรีดี ดาวฉาย
ประธานสมาคมธนาคารไทย

<hr />

<a href="https://goo.gl/NqyVqC">ติดตามบทความทางธุรกิจอื่นๆ ได้จาก Forbes Thailand ฉบับเดือนพฤศจิกายน 2560 ในรูปแบบ e-Magazine</a>
<a href="https://goo.gl/NqyVqC"><img style="width: 250px; height: 330px;" src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/fa338d6758136ad1b1c9c4bff5c426f6.png" alt="" /></a>

ธนาคารพาณิชย์ไทย...กับก้าวถัดไปบนโลกแห่งเทคโนโลยี

จากประสบการณ์การทำงานของผมในแวดวงสถาบันการเงินกล่าวได้ว่า นอกเหนือจากวิกฤตเศรษฐกิจปี 2540 ที่ทำให้ระบบธนาคารพาณิชย์ไทยต้อง ‘ปฏิรูป’ ตนเองครั้งใหญ่แล้ว เทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วจนเริ่มเห็นผลกระทบชัดเจนในช่วงหลายปีที่ผ่านมา คงมีผลให้ระบบธนาคารพาณิชย์ไทยหลีกหนีเส้นทางของการเปลี่ยนแปลงไปไม่พ้นด้วยสถานะที่ไร้พรมแดนของเทคโนโลยี อีกทั้งบริษัทเทคโนโลยีในต่างประเทศที่มีความพร้อมขององค์ประกอบ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของคุณภาพและความเพียงพอของทรัพยากรบุคคลด้านไอทีและวิทยาศาสตร์ และปัจจัยด้านเงินทุน จึงสามารถคิดค้นนวัตกรรมทางการเงินใหม่ๆ เพื่อสนองตอบความต้องการของผู้บริโภคที่มีความพร้อมในการใช้งานนวัตกรรมและเทคโนโลยีนั้นๆ เช่นกัน

ซึ่งในกรณีของไทย คงต้องยอมรับว่าการแพร่หลายของสมาร์ทโฟนและเครือข่ายอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง ตลอดจนการเปลี่ยนผ่านของเจเนอเรชั่นเข้าสู่ยุคใหม่อย่างเช่นยุคของเจนวายหรือมิลเลนเนียลนั้น ทำให้ผู้บริโภคไทยรุ่นใหม่มีความไวต่อการใช้เทคโนโลยีออนไลน์และสื่อสังคมออนไลน์ เพื่อประโยชน์ในชีวิตประจำวันมากขึ้นกว่าเดิมมาก จนอาจกล่าวได้ว่าปัจจุบัน ไทยมีผู้ใช้พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ผ่านอุปกรณ์พกพา (m-Commerce) และสื่อสังคมออนไลน์ ติดอันดับ 5 และ 11 ของโลก (จัดโดย Global Web Index และ wearesocialsg เมื่อมกราคม 2559) นอกจากนี้ ผู้ให้บริการหรือคู่แข่งในบริการด้านการเงิน ก็มีความหลากหลายมากขึ้นและไม่จำกัดเพียงแค่ระหว่างสถาบันการเงินเหมือนแต่ก่อน คู่แข่งที่ควรจับตากลับไม่ได้อยู่ที่ขนาด หากแต่อยู่ที่ระดับความเชี่ยวชาญทางเทคโนโลยี

เมื่อหลีกหนีสภาวะแวดล้อมที่ต่างออกไปจากผลของเทคโนโลยีทั้งทางตรงและทางอ้อมไม่ได้ ก็ต้องตั้งรับและปรับกลยุทธ์ โดย สมาคมธนาคารไทยได้บรรจุแนวทางการปรับตัวและร่วมพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัลเป็นหนึ่งในห้าพันธกิจหลักของสมาคมธนาคารไทยในระยะ 5 ปี ด้วยการส่งเสริมการธนาคารในรูปแบบดิจิทัลและวางโครงสร้างระบบการชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์  (Digitalization &amp; Next Generation Payments Infrastructure) ที่มีความเชื่อมโยงกับโครงการ ระบบการชำระเงินแบบอิเล็กทรอนิกส์แห่งชาติ (National e-Payment) ของภาครัฐ ซึ่งผลกระทบท้ายสุดที่ปรากฏมายังระบบธนาคารพาณิชย์ คือ การปรับโครงสร้างค่าธรรมเนียม และรูปแบบช่องทางบริการต่างๆ ให้มีความเหมาะสมกับต้นทุนและรูปแบบการใช้งานของผู้บริโภคภายใต้พลวัตทางเทคโนโลยีมากขึ้น

นอกจากนี้ รูปแบบการทำธุรกิจของธนาคารพาณิชย์ไทยในภาพรวม คงพลิกโฉมไปเช่นกัน โดยแนวทางที่ธนาคารพาณิชย์แต่ละแห่งเดินคู่ขนานกัน คือ การปรับโครงสร้างองค์กรใหม่โดยมีการตั้งบริษัทลูกขึ้นมาดูแลงานด้านเทคโนโลยีโดยเฉพาะเพราะการทำงานด้านดิจิทัลที่แท้จริง ต้องปรับตั้งแต่วิธีคิดวัฒนธรรมการทำงาน กระบวนการทำงาน และสิ่งแวดล้อมในที่ทำงาน เพื่อให้กลายเป็นองค์กรแห่งดิจิทัลอย่างแท้จริงจึงจะสามารถดึงดูดทีมงานที่มีความสามารถและสนับสนุนให้ทีมงานสร้างสรรค์ไอเดียใหม่ๆ ได้

ขณะเดียวกัน ธนาคารพาณิชย์ไทยยังเลือกเดินกลยุทธ์การเป็นพันธมิตรทางธุรกิจกับ บริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่ (tech giants) เพื่ออาศัยจุดแข็งระหว่างกันในการเติมเต็มประสบการณ์การใช้บริการของลูกค้า รวมถึงการลงทุนใน บริษัทฟินเทค สตาร์ทอัพ (fintech startup) ที่มีความคล่องตัวในการทำงานสูง มีความเชี่ยวชาญเทคโนโลยีเฉพาะด้านที่สามารถนำมาเพิ่มแต้มต่อให้กับบริการทางการเงินของธนาคารพาณิชย์ได้ซึ่งการลงทุนดังกล่าว ก็จะช่วยเกื้อกูลฟินเทคสตาร์ทอัพเหล่านั้นเช่นกัน ผ่านการเรียนรู้ประสบการณ์ อาศัยโครงสร้างพื้นฐาน หรือเครือข่ายธุรกิจของธนาคารพาณิชย์เพื่อขยายขนาดธุรกิจ (scaling) เป็นต้น

ท่ามกลางยุคของการเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีครั้งใหญ่ที่มีผลต่อธุรกิจของลูกค้าไปพร้อมๆ กันนี้ ธนาคารพาณิชย์ไทยคงต้องสานต่อบทบาทในการสนับสนุนให้ภาคธุรกิจสามารถคิดค้นและใช้เทคโนโลยีให้เกิดนวัตกรรมจนสามารถ ‘แข่งขันได้’ เพราะถ้าธุรกิจและเศรษฐกิจแข็งแกร่ง ระบบธนาคารพาณิชย์ก็จะเข้มแข็งเช่นกัน ดังนั้น การรับมือกับความท้าทายด้านเทคโนโลยี จึงต้องอาศัยความร่วมมือและการทำงานที่สอดประสานกันระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะภายใต้นโยบายไทยแลนด์ 4.0

ขณะเดียวกันการสร้างกลไกรับมือที่ยั่งยืนอาจหมายถึงความจำเป็นที่ไทยต้องปฏิรูปลึกลงไปในหลายด้าน อาทิ ด้านระดับการศึกษาเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการสร้างสรรค์เทคโนโลยีและนวัตกรรมโดยทรัพยากรบุคคลของไทย ทั้งหมดนี้ ก็เพื่อให้ไทยสามารถผ่าทางตันของปัญหาศักยภาพทางการแข่งขันของประเทศ และปัญหาภาวะกับดักรายได้ปานกลาง (middle-income trap) ไปได้อย่างแท้จริงธนาคารพาณิชย์ไทยกับเทคโนโลยี

<img style="width: 250px; height: 250px;" src="http://forbesthailand.com/uploads/library/434d600c8aa67f015a22586e95ceaa30.png" alt="" />
ปรีดี ดาวฉาย
ประธานสมาคมธนาคารไทย

<hr />

<a href="http://goo.gl/n8dXzO">คลิ๊กอ่านเพิ่มเติมบทความทรงคุณค่า ได้ที่ Forbes Thailand ฉบับ October 2016 ในรูปแบบ e-Magazine</a>
<a href="http://goo.gl/n8dXzO"><img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/51ea2f8575516d2f75c7d699c840a968.png" alt="" width="282" height="368" /></a>

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events