มิติในการเฝ้ามองการขยายตัวทางเศรษฐกิจเปลี่ยนแปลงไปหลังจากผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ ได้เข้าสู่มาตรฐานใหม่ (new normal) ในระดับร้อยละ 2.5 - 3.5 ต่อปี จากเดิมที่เคยอยู่ในระดับร้อยละ 5 - 6 ต่อปี เหตุที่เป็นเช่นนี้ เพราะเศรษฐกิจที่พึ่งพาเศรษฐกิจภายนอกมิใช่หนทางที่ยืนหยัดได้ดังแต่ก่อน เมื่อเศรษฐกิจโลกไม่ได้ตอบสนองการส่งออกที่สดใสอีกต่อไป ความจำเป็นในการแสวงหาเครื่องยนต์ทางเศรษฐกิจใหม่จึงมิอาจหลีกเลี่ยงได้การสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันต้องเริ่มจากรากฐานที่แข็งแกร่งที่มีอยู่ “เศรษฐกิจชีวภาพ” จึงเป็นอีกทางเลือกที่สำคัญ

“เศรษฐกิจชีวภาพ” หรือ “bio economy” เป็นการสร้างความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจบนฐานของการวิจัยพัฒนานวัตกรรมโดยใช้ทรัพยากรฐานชีวภาพ รวมถึงวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ของเสียหรือน้ำเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม ฟาร์มปศุสัตว์ และชุมชน มาพัฒนาเป็น “ผลิตภัณฑ์ชีวภาพ” ที่มีมูลค่าสูง ก่อให้เกิดการใช้ทรัพยากรชีวภาพอย่างยั่งยืน ผสมผสานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และภูมิปัญญา สร้างงานสร้างรายได้ทุกห่วงโซ่การผลิต ส่งผลต่อการปฏิรูปภาคเกษตร อาหาร สาธารณสุขและการแพทย์ พลังงาน และอุตสาหกรรมเคมีชีวภาพ

ประเทศไทยมีความได้เปรียบในเรื่องทรัพยากรชีวภาพ เพราะตั้งอยู่ในแหล่งที่มีความหลากหลายทางชีวภาพที่มีความสำคัญสูงสุด 8 อันดับแรกของโลก ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 10 ของโลก มีจำนวนชนิดพืช 13,500 ชนิด โดยกว่าร้อยละ 52 ไม่พบที่อื่นอีกและมีจำนวนชนิดพืชที่มีการใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ถึง 1,800 ชนิดหรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 15.5 ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยของโลกที่มีสัดส่วนร้อยละ 12.5 เท่านั้น ประเทศไทยจึงมีศักยภาพสูงมากในการเติบโตด้วยเศรษฐกิจชีวภาพ

หลายประเทศที่มีบทบาทสำคัญในเศรษฐกิจโลก เช่น สหรัฐฯ สหภาพยุโรป เยอรมนี และหลายประเทศในเอเชีย เช่น สาธารณรัฐประชาชนจีน สาธารณรัฐเกาหลี อินเดีย และมาเลเซีย ได้กำหนดนโยบายและยุทธศาสตร์เร่งรัดให้เกิดการขับเคลื่อนความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและสังคมด้วย “เศรษฐกิจชีวภาพ” มาระยะหนึ่งแล้ว โดยสหภาพยุโรป ระบุว่าในปี 2012 เศรษฐกิจชีวภาพก่อให้เกิดรายได้มากกว่า 2 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ ทำให้มีการจ้างงานมากกว่า 22 ล้านคน เช่นเดียวกับมาเลเซียที่อุตสาหกรรมชีวภาพสร้างรายได้ให้กับประเทศเพิ่มขึ้นอย่างมากจาก 125 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2011 เป็น 240 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2013

อาจกล่าวได้ว่า อุตสาหกรรมชีวภาพโดยรวมเป็นอุตสาหกรรมที่มีแนวโน้มเติบโตอย่างรวดเร็ว เช่น ตลาดผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสุขภาพและอาหารที่มีสรรพคุณทางยา (nutraceutical) ที่มีมูลค่าการเติบโต 168 พันล้านเหรียญสหรัฐ ในปี 2013 คาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 305 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2020 ด้วยอัตราการเติบโตร้อยละ 8.5 ต่อปี ตลาดอุตสาหกรรมพลังงานชีวภาพ วัสดุชีวภาพ และสารเคมีชีวภาพที่มีมูลค่าทั่วโลกรวมทั้งสิ้นประมาณ 57.5 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2012 คาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 83.4 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2018

ด้วยอัตราการเติบโตประมาณร้อยละ 7.7 ต่อปีการปฏิรูปด้านเศรษฐกิจชีวภาพจำเป็นต้องสร้างระบบนิเวศที่เหมาะสมให้เมล็ดพันธุ์เศรษฐกิจชีวภาพสามารถเติบโตเบ่งบานได้อย่างรวดเร็วเช่น ต้องสร้างกลไกในการขับเคลื่อนระดับประเทศ และระดับปฏิบัติที่สอดคล้องเชื่อมโยงกันระหว่างรัฐ เอกชนและประชาชน มีการกำหนดนโยบายที่มีความต่อเนื่องและสามารถถ่ายทอดสู่การปฏิบัติได้อย่างเป็นรูปธรรม ขณะเดียวกัน ก็ต้องจัดทำคลังหรือธนาคารเก็บรักษาชีวพันธุ์ของประเทศ (national biobank) ที่ได้มาตรฐาน การจัดทำระบบบัญชีรายการทรัพยากรพันธุกรรมพร้อมฐานข้อมูลระดับประเทศ รวมถึงการบอกแหล่งที่มาและการจัดการทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อประโยชน์ในการพัฒนาเชิงพาณิชย์ และแบ่งปันผลประโยชน์ให้กับชุมชนอย่างเป็นธรรม

เศรษฐกิจชีวภาพจะเป็นหมุดหลักสำคัญของเศรษฐกิจกระแสใหม่ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจบนรากฐานของความหลากหลายทางชีวภาพสร้างมูลค่าเพิ่มให้เศรษฐกิจ เพิ่มผลิตภาพการผลิตในภาคการผลิตที่เกี่ยวข้อง สร้างงานและสร้างรายได้ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ ยกระดับผลิตภัณฑ์ชุมชน และสร้างแบรนด์ไทยในเวทีโลก เปลี่ยนสถานะจากการเป็นประเทศ “รับจ้างการผลิต”มาเป็นประเทศที่ใช้ “การพัฒนานวัตกรรม” จากความรู้ด้านเทคโนโลยีชีวภาพและจากทุนทรัพยากรชีวภาพของประเทศที่มีอยู่อย่างสมบูรณ์การเดินหน้า “เศรษฐกิจชีวภาพ” อย่างจริงจังจะเป็นฟันเฟืองสำคัญในการพลิกโฉมประเทศไทยในอนาคตได้อย่างแน่นอน

<img style="width: 274px; height: 263px;" src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/13ee3b2eca05f9058e950a906cbf6534.png" alt="" />
ดร.สถิตย์ ลิ่มพงศ์พันธุ์
สมาชิกสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ

<hr />

<a href="http://goo.gl/fFO1hE">คลิกอ่านบทความด้านธุรกิจได้ที่ Forbes Thailand ฉบับ JULY 2016 ในรูปแบบ e-Magazine</a>
<a href="http://goo.gl/fFO1hE"><img style="width: 250px; height: 328px;" src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/6ef061c9479ff04c8771ed25445ed78a.png" alt="" /></a>

เศรษฐกิจชีวภาพ

ดร.สถิตย์ ลิ่มพงศ์พันธุ์ 
&nbsp; 
เมื่อมองย้อนกลับไป เป้าหมายของการลงทุนจะเน้นเรื่องการสร้างกำไรและผลตอบแทนทางการเงินเท่านั้น ในระยะต่อมาได้มีการนำองค์ประกอบอื่นที่ไม่ใช่การเงินเข้ามาเป็นส่วนหนึ่ง ของการวิเคราะห์การลงทุน โดยได้นำหลักการ &ldquo;บรรษัทภิบาล&rdquo; (corporate governance) มาเป็นหลักสำคัญประการหนึ่งของการลงทุน เพราะ &ldquo;บรรษัทภิบาล&rdquo; เป็นการบริหารธุรกิจที่มีความโปร่งใส ตรวจสอบได้ มีการบริหารความเสี่ยงที่ดี เป็นการสร้างความเชื่อมั่นแก่ผู้ถือหุ้นและผู้ลงทุน 
 
ขอบเขตของการลงทุนได้ขยายตัวไปสู่การลงทุนที่เรียกว่า การลงทุนที่มีความรับผิดชอบ (responsible investment) หรือ การลงทุนอย่างยั่งยืน (sustainable investment) การลงทุนตามแนวทางนี้ ทำให้ทั้งในส่วนของนักลงทุนและบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ ต่างปรับทิศทางในการลงทุนและการบริหารธุรกิจมาสู่แนวทางแห่งความยั่งยืน 
 
เมื่อต้นปี 2005 Kofi Annan เลขาธิการสหประชาชาติในขณะนั้น ได้เชิญนักลงทุนสถาบันระดับโลกกลุ่มหนึ่ง โดยการสนับสนุนจากผู้เชี่ยวชาญทั้งอุตสาหกรรมการลงทุน หน่วยงานระหว่างประเทศ และกลุ่มประชาสังคม มาร่วมกระบวนการในการพัฒนา หลักการลงทุนอย่างมีความรับผิดชอบ (The Principles for Responsible Investment, PRI) และหลักการนี้ได้ประกาศตัวในเดือนเมษายน 2006 ที่ New York Stock Exchange 
 
หลัก การลงทุนอย่างมีความรับผิดชอบนี้มีเครือข่ายระดับสากล มีความร่วมมือและการเรียนรู้ซึ่งกันและกันในบรรดานักลงทุนที่นำหลักการนี้มา เป็นองค์ประกอบสำคัญในการวิเคราะห์ลงทุน ในปี 2014 มีสินทรัพย์ภายใต้การจัดการลงทุนอย่างมีความรับผิดชอบรวม 59 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ เมื่อเทียบกับที่เริ่มต้นในปี 2006 ที่มีมูลค่าเพียง 5 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ และมีแนวโน้มที่การลงทุนในลักษณะนี้จะเติบโตเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ 
 
ในอีกด้านหนึ่ง มีนักลงทุนรวมตัวกันตั้งเป็นพันธมิตรการลงทุนอย่างยั่งยืนระดับสากล (The Global Sustainable Investment Alliance, GSIA) การลงทุนของ GSIA ในปี 2012 มีมูลค่าการลงทุน 13.3 ล้านล้านเหรียญ และเพิ่มขึ้นเป็น 21.4 ล้านล้านเหรียญในปี 2014 
 
การ ลงทุนภายใต้หลักการการลงทุนอย่างมีความรับผิดชอบ (PRI) หรือการลงทุนอย่างยั่งยืน (Sustainable Investment) เป็นการลงทุนที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม (environmental) และสังคม (social) ควบคู่ไปกับการบริหารตามหลักบรรษัทภิบาล (corporate governance) หรือเรียกว่าเป็นการลงทุนโดยคำนึงถึง ESG 
 
นอกจากนี้ จากแนวคิดของการลงทุนดังกล่าว ยังมีการจัดทำดัชนีชี้วัดการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืนหลากหลาย เช่น FTSE4Good, MSCI Indexes โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Down Jones Sustainability Indices หรือ DJSI นักลงทุนที่สนใจการลงทุนอย่างมีความรับผิดชอบ หรือการลงทุนอย่างยั่งยืน สามารถค้นหาบริษัทที่ดำเนินการอย่างยั่งยืนได้จากดัชนีดังกล่าว ใน ปี 2014 มีบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ของไทยอยู่ในดัชนี DJSI รวม 10 บริษัทด้วยกัน ซึ่งมีมากที่สุดในอาเซียน และปรากฎว่าในปี 2015 มีบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ปรากฎอยู่ในดัชนี DJSI เพิ่มอีก 3 บริษัท รวมเป็น 13 บริษัท ซึ่งนอกจากสร้างความโดดเด่นให้กับการลงทุนอย่างยั่งยืนในตลาดหลักทรัพย์แห่ง ประเทศไทยแล้ว ยังแสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นและเป็นที่น่าภูมิใจว่าบริษัทไทยได้ให้ความ สนใจในการดำเนินธุรกิจโดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม สังคมและบรรษัทภิบาล (ESG) มากขึ้นอีกด้วย 
 
เพื่อ ตอบสนองบริษัทขนาดเล็กที่ต้องการสร้างผลตอบแทนทั้งทางด้านการเงินและการ ดำเนินงานโดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม สังคมและบรรษัทภิบาล (ESG) ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยได้จัดทำทำเนียบการลงทุนอย่างยั่งยืนของประเทศ ไทย (Thailand Sustainability Investment) ที่สอดคล้องกับแนวทางการลงทุนอย่างยั่งยืนในระดับสากล 
 
ในปี 2015 ปรากฎว่ามีบริษัทที่อยู่ในเกณฑ์ Thailand Sustainability Investment รวม 51 บริษัทด้วยกัน บริษัทเหล่านี้อาจกล่าวได้ว่าเป็น &ldquo;บริษัทยั่งยืน&rdquo; หรือ &ldquo;หุ้นยั่งยืน&rdquo; ที่มีไว้เพื่ออำนวยความสะดวกให้นักลงทุนอย่างยั่งยืนเลือกลงทุนได้ 
 
แท้ที่จริงแล้วการเป็นบริษัทยั่งยืนไม่เพียงแต่เป็นประโยชน์ต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมโดยรวม แต่บริษัทเองกลับได้ประโยชน์จากการดำเนินการดังกล่าว เพราะการบริหารธุรกิจที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อมจะทำให้การใช้ทรัพยากรเป็นไป อย่างมีประสิทธิภาพ เช่นการใช้ไฟฟ้า น้ำ หรือการนำวัสดุมาใช้ใหม่ และการคำนึงถึงสังคมไม่ว่าการสร้างบรรยากาศการทำงานที่ดีและการให้สวัสดิการ ที่เหมาะสม ตลอดจนการดูแลชุมชนใกล้เคียงให้มีสภาพความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น เป็นการเพิ่มความสุขในการทำงานและความผูกพันต่อองค์กร ตลอดจนการอยู่ร่วมกับชุมชนได้อย่างราบรื่นอีกด้วย การลงทุนที่เคยมองว่าเป็นไปเพียงเพื่อผลตอบแทนทางการเงิน ได้เปลี่ยนโฉมหน้าไปสู่การลงทุนที่สอดคล้องกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน (sustainable investment) อันเป็นแนวทางหลักของการพัฒนาในทุกยุคนี้&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; 
<div>
	 
	<img class="img-responsive" alt="" class="img-responsive" height="147" src="/uploads/userfiles/images/DECEMBER%202015/Thought-leader_Dr-Sathit.jpg" width="119" /></div>
ดร.สถิตย์ ลิ่มพงศ์พันธุ์ 
สมาชิกสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ
<hr />
<a href="http://goo.gl/8MhWJo">อ่านแนวคิดของผู้นำผ่าน Forbes Thailand Magazine ได้ที่แผงหนังสือชั้นนำและรูปแบบ E-Magazine</a> 
<a href="http://goo.gl/8MhWJo"><img class="img-responsive" alt="" class="img-responsive" height="476" src="/uploads/userfiles/images/DECEMBER%202015/cover%20new.jpg" width="364" /></a>

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events