<h2>ยังคงเป็นประเด็นเชิงเศรษฐกิจที่ต้องติดตามอย่างใกล้ชิดสำหรับ <strong>'พื้นที่เขตส่งเสริมระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก'</strong> ซึ่งย่อมาจาก Eastern Economic Corridor (EEC) แผนยุทธศาสตร์ภายใต้ ไทยแลนด์ 4.0 ที่ภาครัฐเร่งผลักดันอย่างต่อเนื่อง โดยคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออกได้กำหนดโซนอีอีซี จำนวน 5 พื้นที่ เช่น โซนการบินภาคตะวันออก  สนามบินอู่ตะเภา, โซนส่งเสริมนวัตกรรม EECi, โซนส่งเสริมอุตสาหกรรมและนวัตกรรมดิจิทัล, โซนอุตสาหกรรม Smart Park และ โซนอุตสาหกรรมเหมราช ครอบคลุมพื้นที่ 3 จังหวัดในภาคตะวันออก ได้แก่ จังหวัดฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง</h2>
&nbsp;

สิ่งที่คนจับตามองเป็นอันดับต้นๆ คงเป็นเรื่อง รายละเอียดของกฎหมายต่างๆ และสิทธิประโยชน์ โดยหากมองจาก <strong>“พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก”</strong> หรือเรียกกันสั้นๆ ว่า <strong>“พ.ร.บ. อีอีซี”</strong>จะพบว่า พื้นที่โซนอีอีซีได้มีกฎหมายแยกออกมาจากกฎหมายปกติเพื่อให้เกิดความคล่องตัวในการดำเนินการต่างๆ ประกอบด้วย

1. กฎหมายว่าด้วยการขุดดินและถมดิน 2.กฎหมายว่าด้วยการควบคุมอาคาร 3.กฎหมายว่าด้วยการจดทะเบียนเครื่องจักร 4.กฎหมายว่าด้วยการสาธารณสุข 5.กฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง เฉพาะเพื่อการอนุญาตให้คนต่างด้าวตามมาตรา 45(1) หรือ (2) อยู่ต่อในราชอาณาจักร 6.กฎหมายว่าด้วยทะเบียนพาณิชย์ 7.กฎหมายว่าด้วยโรงงาน และ 8.กฎหมายว่าด้วยการจัดสรรที่ดิน หากกฎหมายกำหนดให้ผู้ดำเนินการหรือผู้กระทำต้องได้รับอนุมัติใบอนุญาต ก็ให้ถือว่าเลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการนโยบายอีอีซี เป็นผู้มีอำนาจอนุมัติ

<img src="http://forbesthailand.com/uploads/library/0cf60c90277223f9847f5209eedf25ce.jpg" alt="" />

ขณะที่สิทธิประโยชน์ที่ให้กับผู้ลงทุน โดยเฉพาะกลุ่มผู้ลงทุนต่างชาติ ถือว่าให้สิทธิประโยชน์ที่ค่อนข้างมากทั้งสิทธิ์ทางด้านการเงิน การลงทุน ความยืดหยุ่นในการพาต่างด้าวเข้ามาอยู่อาศัย และกรรมสิทธิ์ในที่ดิน จนนักวิชาการในแวดวงอสังหาฯ เป็นกังวลว่าให้มากเกินไปหรือไม่ โดยเฉพาะกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ที่เปิดโอกาสให้ต่างชาติมีกรรมสิทธิ์ในที่ดิน หรือห้องชุดในโซนอีอีซี ทั้งเพื่อประกอบกิจการและเพื่ออยู่อาศัยได้ จากประมวลกฎหมายที่ดินปกติแล้ว จะไม่สามารถถือกรรมสิทธิ์ได้โดยตรง

นอกจากนี้ สิทธิประโยชน์ด้านระยะเวลาการเช่าที่ให้ยาวถึง 50 ปี ต่อได้อีก 49 ปี รวมแล้วเท่ากับ 99 ปี ก็ถือเป็นประเด็นที่ถกเถียงกันมาก เพราะสิทธิการเช่าปกติของไทย เท่ากับ 30 ปี ซึ่งหากย้อนกลับไปเรื่องการขยายสิทธิการเช่า มีความพยายามในการนำเสนอเรื่องขยายเวลาเช่าเป็น 99 ปี ให้เหมือนกับหลายประเทศ แต่ก็ถูกต่อต้านตกไปในทุกครั้ง แต่เพราะภาครัฐต้องการสร้างสิทธิประโยชน์ที่ดึงดูดใจนักลงทุนต่างชาติมาก จึงใช้กลยุทธ์ให้เช่า 50 ปี ต่อได้อีก 49 ปี เพื่อจูงใจต่างชาติ และลดแรงต่อต้าน เพราะไม่ได้ใช้ 99 ปีแบบตรงๆ

<img src="http://forbesthailand.com/uploads/library/cb344bbf8cbaa0ce49e8e2f557ca4ccb.jpg" alt="" />
<h2>ข้อดีของสิทธิประโยชน์อีอีซี</h2>
1. ข้อดีที่เห็นได้ชัดๆ คงเป็นเรื่องการดึงดูดนักลงทุนต่างชาติให้เข้ามาลงทุนในพื้นที่อีอีซี ซึ่งภาครัฐมองว่า จะส่งผลบวกไม่เพียงแต่ในพื้นที่อีอีซีเท่านั้น แต่ยังกระจายไปยังพื้นที่ใกล้เคียง และภาพรวมของประเทศไทย

2. เศรษฐกิจไทยมีโอกาสที่จะขยายตัวจากการลงทุนใหม่ๆ ในอีอีซี

3. ความยืดหยุ่นเรื่องการเข้ามาของคนต่างด้าว โดยเฉพาะคนต่างด้าวที่มีทักษะความสามารถ ความเชี่ยวชาญที่จะส่งผลบวกให้กับประเทศ ก็จะทำให้ประเทศไทยได้รับ Knowhow ใหม่ๆ เข้าสู่ประเทศ
<h2><img src="http://forbesthailand.com/uploads/library/66c3423efdfb70467e3eb70d0ef23414.jpg" alt="" /></h2>
<h2>ข้อเสียของสิทธิประโยชน์อีอีซี</h2>
1. นโยบายบริหารจัดการพื้นที่อีอีซีที่จะก่อให้เกิดประโยชน์อย่างแท้จริงกับประเทศไทยยังไม่ชัดเจน จากหลายบทเรียนที่ประเทศไทยดึงต่างชาติเข้ามาร่วมพัฒนาโครงการใหญ่ๆ หลายโครงการ เราไม่สามารถให้ต่างชาติที่เข้ามาลงทุนแบ่งปัน Knowhow ใหม่ๆ เหล่านั้นให้กับบุคลากรของไทยที่ไปร่วมงานกับต่างชาติได้ ซึ่งนอกจากสิทธิประโยชน์ที่มอบให้อย่างล้นหลามแล้ว ไทยควรมีข้อกำหนดเรื่องการแบ่งปัน Knowhow ให้กับบุคลากรของไทยด้วย

2. ผังเมืองโซนอีอีซี ยังมีความล่าช้า และควรออกมาก่อนที่จะดึงดูดนักลงทุนต่างชาติ เพื่อใช้ผังเมืองเป็นเครื่องมือในการวางระบบสาธารณูปโภค น้ำ ไฟ การเดินทาง เพื่อให้เมืองอีอีซี เป็นเมืองที่มีประสิทธิภาพอย่างแท้จริง รวมถึง ใช้ผังเมืองในการส่งเสริมการใช้พื้นที่ให้ตรงกับวัตถุประสงค์ของอีอีซี ไม่เพียงแต่กำหนดพื้นที่อีอีซีเท่านั้น แต่ยังต้องวางผังเมืองให้กับพื้นที่ใกล้เคียงด้วย เพื่อส่งเสริมกันและกัน และชุมชนรอบข้างได้รับประโยชน์จากการพัฒนาพื้นที่อีอีซี

3. ขาดการวางแผนระบบสาธารณูปโภคที่สอดคล้องกับเมืองที่ภาครัฐมองว่ากำลังจะเติบโต โดยหากมองกลับมายังพื้นที่ชลบุรี ระยอง ฉะเชิงเทราในปัจจุบัน คือ ระบบสาธารณูปโภคไม่เพียงพอ น้ำขาดแคลน เพราะมีความต้องการใช้ทั้งภาคอุตสาหกรรมและภาคครัวเรือน ซึ่งการเติบโตของภาคอุตสาหกรรมแบบปกติในพื้นที่เหล่านี้ ยังส่งผลกระทบต่อการใช้น้ำ หากมีการสนับสนุนให้เกิดโซนอีอีซีโดยขาดแผนรองรับ จะยิ่งก่อให้เกิดปัญหานี้มากขึ้น

4. ไม่ได้เปิดพื้นที่ใหม่ๆ ให้กับการลงทุน อีกหนึ่งความน่าเสียดายของแผนส่งเสริมการลงทุนของภาครัฐ นั่นก็คือ ยังคงกระจุกตัวอยู่ในพื้นที่ที่มีความเป็นอุตสาหกรรมอยู่แล้ว ไม่ได้กระจายไปยังพื้นที่ใหม่ๆ จังหวัดใหม่ๆ ซึ่งสิ่งที่พอจะแก้ปัญหาได้ ต้องใช้ผังเมืองโยงการใช้ประโยชน์ให้ครอบคลุมไปยังพื้นที่ใกล้เคียงด้วย
<h2>ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม</h2>
กรรมสิทธิ์ในการให้ต่างชาติครอบคลุมอสังหาริมทรัพย์ได้ รวมถึงระยะเวลาการเช่ายาว 99 ปีนั้น หากภาครัฐดำเนินการอย่างถูกต้อง รอบคอบ ป้องกันการกว้านซื้อที่ดินทำกินจากชาวบ้านเพื่อให้ต่างชาติได้ และควรกำหนดอัตราจัดเก็บภาษีการใช้ประโยชน์ที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง เพื่อให้ภาษีเข้าสู่ท้องถิ่น ทดแทนประโยชน์การใช้ที่ดินผืนนี้ในระยะยาว เพราะหากรัฐไม่เปิดให้ดำเนินการได้อย่างถูกต้อง ปัจจุบันในหลายพื้นที่ชลบุรี ระยอง และในอีกหลายจังหวัดเศรษฐกิจ ต่างชาติก็หาช่องว่างในการครอบครองกรรมสิทธิ์ที่ดินอยู่แล้ว ดังนั้น หากจะเปิดให้ต่างชาติมีกรรมสิทธิ์ได้ เช่าที่ดินในระยะยาวๆ ก็ควรมีเกณฑ์ที่ภาคท้องถิ่นได้ประโยชน์ระยะยาวด้วย

จากการรวบรวมข้อมูล นโยบาย “พื้นที่เขตส่งเสริมระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก” หรืออีอีซี ย่อมเป็นแนวคิดที่ดีในการส่งเสริมเศรษฐกิจให้กับประเทศ ซึ่งในทุกนโยบายส่งเสริมเศรษฐกิจย่อมมีทั้งข้อดี ข้อเสีย ผู้ที่ได้รับประโยชน์ และผู้ที่เสียประโยชน์ สิ่งสำคัญ คือ สิ่งที่ภาครัฐยอมเสียไป ได้ผลกลับคืนมาคุ้มค่าหรือไม่ และมีการวางแผนปิดจุดอ่อนอย่างรอบคอบมากน้อยแค่ไหน เพื่อให้เป็นประโยชน์กับท้องถิ่นและประเทศได้มากที่สุด

ขณะที่ในมุมของผู้บริโภคหรือคนท้องถิ่นแล้ว จะมองว่า สิทธิประโยชน์ที่ภาครัฐนำเสนอให้กับนักลงทุนโซนอีอีซี ก่อเกิดประโยชน์กับเขาด้วยหรือไม่นั้น ก็เป็นสิ่งที่ภาครัฐควรต้องเริ่มฟังเสียงคนรอบพื้นที่อีอีซีด้วย

<strong>DDproperty.com </strong><strong>เว็บไซต์สื่อกลางอสังหาริมทรัพย์</strong><strong>อันดับหนึ่ง</strong><strong> ที่รวบรวม </strong><a href="https://www.ddproperty.com/%E0%B8%84%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%8B%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A2"><strong>ทิปส์ในการซื้อขายอสังหาฯ</strong></a><strong>และ</strong><a href="https://www.ddproperty.com/%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88/%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88"><strong>รีวิวโครงการใหม่</strong></a><strong> ทั้งไทยและอังกฤษ</strong><strong> ไว้กว่า </strong><strong>10,000 </strong><strong>บทความ</strong>

ผ่าพื้นที่ EEC ข้อดี-ข้อเสียที่ประเทศไทยจะได้รับ

<h2><span style="font-size: 20px;">“ไทยแลนด์ 4.0” “New S-Curve” “เศรษฐกิจดิจิทัล” คำเหล่านี้เกิดขึ้นในยุครัฐบาลคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ที่กำลังพยายามจะขับเคลื่อนให้ประเทศไทยก้าวไปสู่ยุคใหม่ทางเศรษฐกิจโดยใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมนำหน้า</span></h2>
แต่สิ่งที่รัฐบาล คสช. กำลังทำอยู่คืออะไร มีแนวทางและเป้าหมายอย่างไร คงไม่มีใครสรุปได้ดีเท่า <strong>สมคิด จาตุศรีพิทักษ์</strong> รองนายกรัฐมนตรี แม่ทัพเศรษฐกิจของรัฐบาลชุดนี้ ซึ่งสมคิดได้กล่าวสรุปรวบยอดพร้อมกระตุ้นขอให้ภาคเอกชนร่วมทำงานกับรัฐบาลบนเวทีงาน <strong>Digital Intelligent Nation 2018</strong> จัดโดย <strong>AIS</strong> หรือ บมจ.แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส

ท่ามกลางเอกชนจากหลากหลายบริษัทและพนักงาน AIS เต็มฮอลล์ของ GMM Live House รองนายกฯ สมคิดเริ่มต้นย้ำตัวเลขประมาณการณ์การเติบโตของจีดีพีประเทศไทยโดยสภาพัฒน์ว่า ปี 2561 จะโต 4.1% ถ้าหากรัฐบาลลงงบประมาณได้เต็มที่ตามเป้า บริษัทต่างชาติเข้ามาลงทุนด้วยความเชื่อมั่น และภาคการส่งออกขยายตัวดี

“แต่ ต้อง ‘แต่’ คำใหญ่ๆ ว่าตัวเลขจะทะยานได้ยังมีขีดจำกัด เพราะประเทศไทยพึ่งพาเครื่องยนต์เดิมมา 30 กว่าปีแล้ว มันเริ่มเก่าและทำงานไม่ได้ การส่งออกของไทยเราดูได้เลยว่ามีสินค้าไม่กี่ประเภทซึ่งเราไม่ได้ได้เปรียบตลาดอีกแล้ว” สมคิดกล่าว

สิ่งที่รัฐบาล คสช. กำลังทำจึงวางเป้าให้เศรษฐกิจไทยเติบโตด้วยเทคโนโลยีโลกดิจิทัล และต้องเติบโตแบบลดความเหลื่อมล้ำระหว่างชนชั้นด้วย โดยรัฐมองว่าเทคโนโลยีเป็นทั้ง “โอกาส” และ “ความเสี่ยง”

ในมุมของความเสี่ยง <span style="color: #ff0000;">สมคิดกล่าวว่ายุคนี้คือ “รุ่งอรุณของการปฏิวัติดิจิทัล” หมายถึงใครที่ช้าก็จะล้าหลัง ซึ่งประเทศไทยถือว่า “ตื่นสาย” ในการเปลี่ยนผ่านสู่โลกดิจิทัล เพิ่งจะตื่นตัวกันในรอบ 3 ปีที่ผ่านมา ในขณะที่ฝั่งโอกาสนั้นหมายถึง ถ้าประเทศไทยก้าวทันยุค การพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยีจะทำให้ไทยโตแบบก้าวกระโดดเหมือนอย่างประเทศจีน</span>

&nbsp;

<span style="font-size: 20px;"><strong>Digital for All</strong></span>

แม้บนเวทีเดียวกัน AIS จะประกาศตัวเลขการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตของคนไทยว่าอยู่ที่ 45 ล้านคนหรือคิดเป็น 67% ของประเทศ แต่นั่นอาจยังไม่เพียงพอ รัฐบาลจึงกำลังผลักดันให้ไทยเป็นเศรษฐกิจดิจิทัลโดยเน้นเป็น 3 แนวทาง

<img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/6f13661c42a60beabf02209c644a7db0.png" alt="" />

หนึ่งคือ Digital for All ด้วยพลังของอินเทอร์เน็ตซึ่งเข้าถึงข้อมูลได้หลากหลายและเร็ว ย่นระยะเวลาการหาความรู้อย่างใดอย่างหนึ่งลงได้หลายเท่า หากอินเทอร์เน็ตเข้าถึงทุกพื้นที่ของไทย ความเหลื่อมล้ำน่าจะลดลง

“เราอยากให้เกิด Digital for All คือไม่ใช่เป็นแค่เรื่องของคนหนุ่มสาว เพราะแต่เดิมคนไทยมีความเหลื่อมล้ำสูงมาก ถ้าในยุคนี้ยังมีคนที่เข้าไม่ถึงดิจิทัลอีก ช่องว่างระหว่างชนชั้นจะยิ่งถ่างออก ดังนั้นโครงการอินเทอร์เน็ตหมู่บ้านจึงเกิดขึ้น ทุกหมู่บ้านต้องมีและต้องฝึกให้คนหาประโยชน์จากมันควบคู่กันไป อย่างน้อยอินเทอร์เน็ตต้องไปถึงทุกพื้นที่สำคัญ เช่น โรงเรียน โรงพยาบาล การที่หมู่บ้านมีอินเทอร์เน็ตจะทำให้เขาต่อยอดไปสู่สิ่งอื่นได้ง่ายขึ้น เช่น อี-คอมเมิร์ซ ค้าขายโดยตรงได้เลย หรือประชาสัมพันธ์ให้หมู่บ้านเป็นแหล่งท่องเที่ยว”

&nbsp;

<span style="font-size: 20px;"><strong>Digital Driven</strong></span>

“การส่งออกของเราจะไม่ใช่มีแค่ 10 อย่าง มัน ยาง ข้าว มีอยู่เท่านี้” รองนายกฯ สมคิดกล่าวอย่างเผ็ดร้อนบนเวทีให้ภาคเอกชนเร่งทำธุรกิจแบบดิจิทัล ให้การเติบโตทางเศรษฐกิจเป็นกราฟเอ็กซ์โพเนนเชียล ให้การค้าของไทยส่งออกไปได้มากกว่านี้ และใช้เทคโนโลยีมาลดต้นทุนการผลิต โดยหวังว่าองค์กรเอกชนขนาดใหญ่จะเป็นโต้โผในการนำเศรษฐกิจไทย เหมือนอย่างที่จีนมี Baidu, Tencent หรือ Alibaba

“แต่รัฐก็ไม่ได้สนับสนุนแต่บริษัทใหญ่ เพราะ SMEs บ้านเรามีเป็นล้าน พวกเขานี่แหละที่เราอยากสนับสนุน ดังนั้นทุกจังหวัดจะต้องมี SMEs Center ซึ่งมีสิ่งอำนวยความสะดวกทุกอย่างให้ SMEs เข้าไปใช้งาน ให้ประเทศไทยมีนักธุรกิจที่ยืนขึ้นมาได้อีก” โดยรองนายกฯ เสริมว่าบริษัทใหญ่ของจีนดังกล่าวข้างต้นคือแกนนำที่ทำให้เกิดบริษัทใหม่ขึ้นมาอีกหลักล้านราย เพราะมีธุรกิจสืบเนื่องจากแพลตฟอร์มที่บริษัทเหล่านั้นสร้างขึ้น

<figure><img style="width: 350px; height: 538px;" src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/b993a01648f3f964f3933571ea860995.png" alt="" width="350" height="538" /><figcaption> สมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรี</figcaption></figure>

การที่รัฐผลักดันระบบอี-เพย์เมนต์ หรือตัดสินใจมุ่งเน้นสนับสนุนสถาบันการศึกษาระดับมหาวิทยาลัยที่มีสาขาการเรียนด้าน STEM (S=วิทยาศาสตร์, T=เทคโนโลยี, E=วิศวกรรมศาสตร์, M=คณิตศาสตร์) และด้านศิลปะการออกแบบ (Art Design) ด้วยการให้สิทธิประโยชน์ต่างๆ เพื่อสร้างบุคลากรที่จำเป็น ล้วนเป็นส่วนหนึ่งของแนวทางนี้

สำหรับงานของรัฐบาลเองที่จะเป็น Digital Driven คือ <span style="color: #ff0000;">รัฐบาลจะใช้เทคโนโลยี Big Data รวมศูนย์ข้อมูลทุกอย่างจากทุกหน่วยงานไว้ในจุดเดียว และเป็นแบบ Open Data คือถ้าหากข้อมูลนั้นไม่ใช่ความลับสุดยอดจะต้องเปิดให้สาธารณชนเข้าถึง</span>

“ยกตัวอย่างเช่น ทูตพาณิชย์แต่ละประเทศต้องส่งข้อมูลจากประเทศของตนกลับมารวมที่กระทรวงพาณิชย์ แล้วถ้ารัฐยังทำการวิเคราะห์และแสดงผลให้ smart ไม่ได้ ก็เปิดให้เอกชนมาดูเองได้เลย อย่างน้อยเอกชนจะได้วิเคราะห์เองได้ จะส่งสินค้าไปประเทศไหน ย่านไหน ตลาดเป็นอย่างไร เห็นได้แบบชัดเจนทันทีโดยไม่ต้องร้องขอ” สมคิดกล่าว

&nbsp;

<span style="font-size: 20px;"><strong>Digital Democracy</strong></span>

ปิดท้ายที่ “การเมือง” ท่ามกลางกระแสโหยหาประชาธิปไตย แม่ทัพเศรษฐกิจ คสช. มองว่าเทคโนโลยีโลกดิจิทัลคือคำตอบหนึ่งสำหรับการเมือง

“ผมมองแพลตฟอร์มออนไลน์หรือโซเชียลมีเดียจะทำให้คนมีส่วนร่วมในการออกเสียง เสนอแนะ โดยไม่ต้องผ่านตัวแทนคือ สส. แล้ว แต่บางทีสิ่งที่เป็น evil ในการหาข้อมูลได้เร็วคือมันทำให้เราไม่หยุดคิดไตร่ตรอง และเราจะเลือกไม่คุยกับฝ่ายที่คิดไม่เหมือนกัน ดังนั้นเครื่องมือแบบนี้ก็ต้องมีการควบคุมให้ on the right track ด้วยเพื่อไม่ให้ประเทศแตกแยก”

“คนรุ่นใหม่ ถ้าใครพร้อมขอให้เข้าสู่การเมืองเลย มันเป็นยุคของคนหนุ่มสาวแล้ว ถ้ามีแต่คนเก่าๆ จะเป็นประเทศที่ตาบอดคลำช้างกันหรือ!" สมคิดกล่าวปิดท้าย

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events