<h2>ธุรกิจบริการเช่าจักรยานในจีนที่มีมูลค่ารวมกันกว่า 1 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ มีปัจจัยอะไรที่ขับเคลื่อนให้ตลาดโตแบบก้าวกระโดด</h2>
ในช่วงปีที่ผ่านมา ธุรกิจสตาร์ทอัพสัญชาติจีนหลายรายได้พากันนำจักรยานสีสันสดใสเป็นจำนวนรวมหลายสิบล้านคันออกมาให้บริการในหลายเมืองทั่วประเทศจีน ค่าเช่าจักรยานเหล่านี้ไม่แพงและเป็นที่นิยมในกลุ่มคนเมืองที่เบื่อหน่ายสภาพการจราจรที่ติดขัดและท้องถนนที่เต็มไปด้วยมลพิษ

Ofo และ Mobike เป็นบริษัทให้เช่าจักรยานที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดในขณะนี้ โดยมีมูลค่ามากกว่า 1 พันล้านเหรียญ และค่าเช่าจักรยานก็ถูกมากเพียง 15 เซ็นต์ต่อการเช่า 30 นาที นอกจากนี้ ผู้ใช้บริการยังสามารถจอดจักรยานไว้ที่ใดก็ได้ตามที่ต้องการ ซึ่งหมายความว่าผู้เช่าไม่จำเป็นต้องมองหาจุดจอดจักรยานที่กำหนดไว้ ซึ่งเป็นปัญหาของบริการให้เช่าจักรยานในเมืองอื่นๆ ทั่วโลก

บริการที่ราคาไม่แพงและมีความยืดหยุ่นนี้เองที่เป็นตัวดึงดูดให้เกิดการเช่าจักรยานหลายสิบล้านครั้งต่อวัน เนื่องจากผู้คนต้องการตัวเลือกในการเดินทางในเมืองต่างๆ ที่มีการจราจรหนาแน่นในประเทศจีน โดยมีลูกค้าจากทุกสาขาอาชีพ ตั้งแต่ผู้ใช้แรงงานไปจนถึงคนรุ่นใหม่ที่ทำงานด้านเทคโนโลยี

<img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/08fa0aa448c26b6c5e2cbb64d45c325c.png" alt="" />
ทั้ง Ofo และ Mobike บริษัทให้เช่าจักรยานจากจีน ต่างก็เข้ามารุกตลาดในเมืองไทย (Cr: Bangkok Post)

“ฉันเช่าจักรยานเวลาไปซูเปอร์มาร์เก็ตเพราะระยะทางไกลไปสักหน่อยถ้าหากจะเดินไป และถ้าหากจะรอรถประจำทางก็เสียเวลามากเกินไป ฉันสามารถเช่าจักรยานจากที่ไหนก็ได้ และไม่ต้องกังวลกับการหาที่จอด” Jacky He ผู้จัดการฝ่ายการตลาดของบริษัทสตาร์ทอัพด้านอินเทอร์เน็ต วัย 28 ปีกล่าว

ไม่ต้องสงสัยเลยว่าธุรกิจที่มีโอกาสเติบโตสูงเช่นนี้จะสามารถดึงดูดเม็ดเงินลงทุนมหาศาลหลายร้อยล้านเหรียญ แต่สิ่งที่บรรดานักลงทุนคาดหวังจริงๆ ก็คือ การเข้าถึงลูกค้าที่รู้จักใช้เทคโนโลยี

บริษัทต่างๆ อย่างเช่นยักษ์ใหญ่ด้านอีคอมเมิร์ซสัญชาติจีนอย่าง Alibaba ซึ่งมีบริษัทในเครือที่ทำธุรกิจไฟแนนซ์อย่าง Ant Financial เป็นหนึ่งในผู้ลงทุนของ Ofo และเล็งเห็นถึงโอกาสในการนำเสนอผลิตภัณฑ์และบริการอื่นๆ เช่น แอพพลิเคชั่นเพื่อการชำระเงิน บริษัทเหล่านี้กระหายที่จะเข้าถึงข้อมูลอันมีค่าเกี่ยวกับรูปแบบการเดินทางที่เป็นกิจวัตร และประวัติการเช่าจักรยานของลูกค้า  Zhou Wei ผู้ก่อตั้ง China Creation Ventures กล่าว การใช้ประโยชน์จากข้อมูลดังกล่าวในอีกรูปแบบหนึ่งก็คือการมองเห็นภาพที่ชัดเจนขึ้นเกี่ยวกับประวัติข้อมูลเครดิตของลูกค้าแต่ละคน

<img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/61f67a94f7458d36c137bcfdcfacc4a4.png" alt="" />

ในประเทศจีนไม่มีผู้ให้บริการจัดอันดับข้อมูลเครดิตที่มีความน่าเชื่อถือ อย่างเช่น Experian และ Equifax เหมือนกับในสหรัฐอเมริกา ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการที่บริษัทอินเทอร์เน็ตแต่ละแห่งจะพัฒนาบริการในรูปแบบของตนเอง ยกตัวอย่างเช่น Sesame Credit ของ Ant Financial ซึ่งมักจะเป็นข้อมูลแบบไม่เป็นทางการ เช่น อุปนิสัยในการช็อปปิ้งออนไลน์ และพฤติกรรมการใช้โซเชียลมีเดีย “บริการให้เช่าจักรยานเป็นกลยุทธ์ที่มีความสำคัญมากสำหรับ Alibaba และ Tencent โดยเป็นวิธีการเข้าถึงข้อมูลของลูกค้าประจำที่จะขาดไม่ได้เลย” Zhou กล่าว

โอกาสในการเติบโตของผู้ประกอบการอย่าง Ofo เรียกความสนใจได้ในวงกว้าง ในขณะที่หลายธุรกิจต้องเผชิญกับสภาพตลาดที่มีความท้าทายเป็นอย่างมาก

“ปัจจุบันนี้เป็นเรื่องยากสำหรับบริษัทที่จะเติบโตแบบก้าวกระโดด แต่การขยายตัวของธุรกิจให้เช่าจักรยานทุกวันนี้เป็นไปอย่างรวดเร็วมากเมื่อเทียบกับแพลตฟอร์มบริการเช่าจักรยานและบริการส่งอาหารผ่านระบบออนไลน์ในยุคแรกๆ” Helen Wong นักลงทุนของ Qiming Venture Partners ซึ่งให้การสนับสนุน Mobike กล่าว

รายงานของ iiMedia Research บริษัทที่ปรึกษาใน Guangdong ระบุว่าตลาดจักรยานให้เช่าจะมีมูลค่าตามประมาณการแตะ 1.5 พันล้านเหรียญภายในปีนี้ และ 3.5 พันล้านเหรียญภายในปี 2019 ในขณะที่ธุรกิจกำลังขยายตัวเช่นนี้ ผู้ให้บริการเช่าจักรยานสามารถรองรับการเช่าจำนวนกว่า 100 ล้านครั้งต่อวันได้อย่างสบายๆ Cheng Tian นักลงทุนของ Shunwei Capital บริษัทเวนเจอร์ซึ่งมีอภิมหาเศรษฐีผู้เป็นเจ้าของบริษัท Xiaomi อย่าง Lei Jun เป็นผู้ร่วมก่อตั้งกล่าว โดย Shunwei เป็นหนึ่งในบริษัทที่ให้การสนับสนุน Ofo

<img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/f2fa31e04002741879e97030f6a9daa0.png" alt="" />
ธุรกิจให้เช่าจักรยานของจีนถูกคาดการณ์ว่ามูลค่าตลาดจะเติบโตก้าวกระโดดจาก 1.5 พันล้านเหรียญในปีนี้ สู่ 3.5 พันล้านเหรียญภายในปี 2019 (Cr: Qilai Shen/Bloomberg)

อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ทุกคนที่เห็นพ้องต้องกัน บทความที่ตีพิมพ์โดยบริษัทที่ปรึกษาสัญชาติจีนอย่าง iResearch ระบุว่า Wang Yijian นักวิเคราะห์บนโลกออนไลน์ผู้มีชื่อเสียงโด่งดังได้ตั้งคำถามว่าธุรกิจสตาร์ทอัพเหล่านี้จะสามารถสร้างธุรกิจที่ยั่งยืนได้อย่างไรจากการคิดค่าเช่าจักรยานเพียงแค่ 15 เซ็นต์เท่านั้น หรือบางครั้งผู้ประกอบการเหล่านี้ก็ให้บริการฟรีกับลูกค้าใหม่ด้วยซ้ำไป เขาชี้ให้เห็นว่าจักรยานแต่ละคันมีต้นทุนในการผลิตไม่เกิน 3,000 หยวน (440 เหรียญ)

ทั้งนี้ยังไม่รวมค่าเสียหายที่เกิดจากการใช้งานอย่างผิดๆ หรือการตั้งใจทำให้จักรยานชำรุดที่เกิดขึ้นอยู่บ่อยครั้ง หมายความว่าจักรยานแต่ละคันมักจะมีอายุใช้งานไม่เกินหกเดือน และจำเป็นต้องมีบุคลากรฝ่ายซ่อมบำรุงจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ Ken Xu หุ้นส่วนของบริษัทเวนเจอร์ แคปิตอลอย่าง Gobi Partnersกล่าว

ยิ่งไปกว่านั้น จักรยานเหล่านี้กำลังสร้างปัญหาให้กับชุมชนเมือง โดยผู้ใช้มักจะจอดจักรยานกีดขวางทางเดินเท้าเนื่องจากพวกเขาไม่จำเป็นต้องจอดรถในจุดจอดที่กำหนดไว้ ด้วยเหตุนี้เทศบาลจึงต้องออกข้อบังคับใหม่ๆ มาควบคุมการจอดรถจักรยานและการซ่อมบำรุง

<img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/1bd51affa23a7fb01d0960551e8c2cc4.png" alt="" />
บางครั้งการจอดจักรยานให้เช่าจำนวนมหาศาลในที่สาธารณะก็เป็นแผนการตลาดเพื่อสร้างการรับรู้แบรนด์อย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่ใช่สิ่งสะท้อนจำนวนผู้ใช้แต่อย่างใด (Cr: Bloomberg)

Cheng ให้ความเห็นว่าในบางพื้นที่มีจำนวนจักรยานให้เช่ามากเกินความต้องการ เนื่องจากผู้ประกอบการต้องขนจักรยานมาจอดโชว์ตามท้องถนนอันพลุกพล่านในจีนเพื่อสร้างการรับรู้ให้กับแบรนด์ของตนเอง และสร้างความโดดเด่นเหนือแบรนด์ของคู่แข่ง ทั้งๆ ที่รู้ว่าไม่จำเป็นต้องมีจักรยานจำนวนมากขนาดนั้น

เขากล่าวว่า “ถ้าหากว่าการแข่งขันไม่รุนแรงเช่นทุกวันนี้ ผู้ประกอบการจะสามารถคืนทุนได้ภายในเวลาไม่ถึงปี แต่ปัจจุบันเราต้องรออีก 1-2 ปี จนกว่าสงครามครั้งนี้จะคลายความดุเดือดลง”

&nbsp;

เรื่อง: Yue Wang
เรียบเรียง: ริศา

<hr />

<a href="https://goo.gl/hxJLvV">อ่านบทความทางด้านธุรกิจและการลงทุนได้ที่ Forbes Thailand Magazine ฉบับ กันยายน 2560 ในรูปแบบ e-Magazine</a>
<a href="https://goo.gl/hxJLvV"><img src="http://forbesthailand.com/uploads/library/e09455f207b9668923eadb71ef5fb133.png" alt="" /></a>

ปั่นสู่ลู่ทางธุรกิจ : ตลาดพันล้านของ ‘บริการเช่าจักรยาน’ ในจีน

<h2>“Mobike” บริษัทผู้ให้บริการเช่าจักรยานอัจฉริยะก่อตั้งในประเทศจีนเมื่อ 2 ปีก่อน แต่สามารถเติบโตอย่างก้าวกระโดดในเวลาไม่นานและกลายเป็นบริษัทให้เช่าจักรยานที่ใหญ่ที่สุดในโลก ด้วยจำนวนการใช้งาน 25 ล้านเที่ยวต่อวัน ในพื้นที่บริการกว่า 160 เมืองใน 5 ประเทศ</h2>
Joe Xia ผู้ร่วมก่อตั้งและผู้บริหารฝ่ายเทคโนโลยี บริษัท Mobike (โมไบค์) กล่าวว่า Mobike เป็นสตาร์ทอัพที่เพิ่งก่อตั้งในปี 2558 จากความต้องการแก้ปัญหา ‘กิโลเมตรสุดท้าย’ ในการเดินทางของคนจากสถานีขนส่งมวลชนต่างๆ ไปสู่จุดหมายปลายทาง จึงพัฒนาเป็นแอพพลิเคชันยืม-คืนจักรยานสาธารณะ

วิธีการทำงานของ Mobike คือการดาวน์โหลดแอพพลิเคชันและลงทะเบียนสมัครสมาชิก จากนั้นนำแอพฯ ไปสแกน QR code ที่ติดบนตัวจักรยานของ Mobike เพื่อปลดล็อก และสามารถขับขี่จักรยานออกไปใช้ภายในพื้นที่ที่กำหนด เมื่อถึงจุดหมายสามารถจอดไว้ในที่จอดรถจักรยานสาธารณะใดก็ได้และล็อกจักรยาน ด้านค่าใช้จ่ายการเช่าจักรยานจะถูกหักอัตโนมัติจากบัญชีกระเป๋าเงินออนไลน์หรือบัตรเครดิต/เดบิต

<figure><img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/1854b4ccc092d8a87a229a0cbf4ac0c8.png" alt="" width="680" height="497" /><figcaption> Joe Xia ผู้ร่วมก่อตั้งและผู้บริหารฝ่ายเทคโนโลยี บริษัท Mobike (โมไบค์) </figcaption></figure>

Xia กล่าวว่า ประเด็นสำคัญที่ทำให้ Mobike ดำเนินธุรกิจได้คือการลงมือพัฒนาตัวจักรยานด้วยตนเองของบริษัท เพื่อกำจัดปัญหาการเสื่อมของจักรยานให้เช่า บริษัทจึงออกแบบจักรยานให้มีความทนทานสามารถใช้ได้นาน 4 ปีโดยไม่ต้องบำรุงรักษา เช่น ไม่มีโซ่ แก้ปัญหาโซ่หลุด, ยางแบบพิเศษไม่ต้องสูบลม, ใช้วัสดุทำจากอะลูมิเนียมเพื่อป้องกันสนิม ฯลฯ

และยังเป็นจักรยานอัจฉริยะ ใช้เทคโนโลยี IoT (Internet of Things) ในการสื่อสารเพื่อยืม-คืนได้จากทุกที่, ระบบล็อกอัจฉริยะที่พัฒนาขึ้นเอง, การปั่นของผู้ใช้จะสร้างกระแสไฟฟ้าเก็บไว้ในเครื่องเพื่อใช้กับระบบ IoT และไฟหน้าจักรยาน, ติดตั้งระบบ GPS สามารถติดตามที่อยู่ของจักรยานได้เพื่อป้องกันการขโมย เหล่านี้เป็นฟังก์ชันการพัฒนาของจักรยาน Mobike ที่ทำให้ระบบแบ่งปันการใช้จักรยานร่วมกัน (bike-sharing system) เกิดขึ้นได้

<figure><img style="width: 680px; height: 461px;" src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/1624d30d0a3972afd927cbd08361fd55.png" alt="" width="680" height="461" /><figcaption> ตัวอย่างจักรยาน Mobike ใช้เทคโนโลยีและการออกแบบเพื่อยืดอายุการใช้งานได้นาน 4 ปีโดยไม่ต้องซ่อมแซม และติด QR code เพื่อสแกนในการใช้งาน</figcaption></figure>

ปัจจุบัน Mobike มีจักรยานให้บริการ 7 ล้านคัน ผู้ใช้ลงทะเบียนกว่า 100 ล้านบัญชี และมีการใช้งานเฉลี่ย 25 ล้านครั้ง/วัน ให้บริการแล้วใน 5 ประเทศ คือ จีน, สิงคโปร์, อังกฤษ, อิตาลี และญี่ปุ่น จำนวนรวมกว่า 160 เมือง ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในประเทศจีน สำหรับเมืองในต่างประเทศที่เข้าไปลงทุน ได้แก่ Singapore, Manchester, Florence, Milan และ Sapporo

และขณะนี้ประเทศไทยจะเป็นประเทศที่ 6 ที่เข้ามาลงทุน Xia กล่าวว่า บริษัทมีการพูดคุยกับพันธมิตรในประเทศไทยคือ เอไอเอส, เซ็นทรัลพัฒนา และมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มาแล้วระยะหนึ่ง เพื่อเริ่มต้นให้บริการ Mobike ในไทย โดยเซ็นทรัลพัฒนาและม.เกษตรฯ จะให้พื้นที่เพื่อตั้งจุดจอดจักรยาน ส่วนเอไอเอสคือผู้สนับสนุนโครงข่าย NB-IoT ให้กับระบบ Mobike

“ด้านการขยายไปในส่วนอื่นของเมือง เรากำลังพูดคุยกับหน่วยงานรัฐของไทยเพื่อทำบันทึกความเข้าใจร่วมกัน ประเด็นที่ต้องมีการทำความเข้าใจ เช่น ความปลอดภัย การกำกับควบคุมทางกฎหมาย แต่เชื่อว่าประเทศไทยมีการประกาศนโยบายไทยแลนด์ 4.0 สนับสนุนเรื่องเทคโนโลยี รัฐบาลไทยจึงน่าจะให้การสนับสนุน

ภายใน 1 ปีจากนี้น่าจะได้เห็นโมเดลธุรกิจที่ชัดเจนขึ้นของ Mobike ไทย ขณะนี้อยู่ในช่วงทำความเข้าใจเพราะกฎหมายของแต่ละประเทศแต่ละเมืองแตกต่างกัน” Xia กล่าว

<figure><img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/39d1886b015b3b0ed8808405ab99ceb9.png" alt="" width="680" height="494" /><figcaption> พันธมิตรจากเอไอเอส, เซ็นทรัลพัฒนา และม.เกษตรศาสตร์ ร่วมทดลองขับขี่</figcaption></figure>

ด้าน สุวิทย์ อารยะวิไลพงศ์ ผู้ช่วยกรรมการผู้อำนวยการอาวุโส ส่วนงานบริหารผลิตภัณฑ์ บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) หรือ เอไอเอส เปิดเผยว่า ความร่วมมือระหว่างเอไอเอสกับ Mobike ถือเป็นหนึ่งในวิสัยทัศน์ของบริษัทที่ต้องการสนับสนุนระบบเศรษฐกิจแบ่งปัน (Sharing Economy)

โดยเอไอเอสมีเทคโนโลยี NB-IoT (Narrow band Internet of Things) เป็นระบบอินเทอร์เน็ตสำหรับการเชื่อมต่ออุปกรณ์ IoT โดยเฉพาะซึ่งอยู่ระหว่างทดลองการใช้งาน การมาของ Mobike จะทำให้เอไอเอสมีโครงการเพื่อการขยายเครือข่าย NB-IoT ได้อย่างเหมาะสม ถือเป็นก้าวแรกจากการทำงานเชิงคอนเซปท์ไปสู่การใช้งานจริง นอกจากนี้ เอไอเอสยังสนับสนุนระบบ mPay ในการชำระเงินของ Mobike อีกด้วย

ณัฐกิตติ์ ตั้งพูลสินธนา ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ ฝ่ายการตลาด บริษัท เซ็นทรัลพัฒนา จำกัด (มหาชน) เปิดเผยว่า ในฐานะบริษัทเอกชนต้องการสนับสนุน Mobike ซึ่งมีแนวคิดเพื่อความยั่งยืน โดยจะให้พื้นที่ในศูนย์การค้าเซ็นทรัล เวิลด์ เป็นจุดจอดจักรยาน Mobike ประมาณ 20 คัน และหากได้รับความนิยมก็พร้อมจะขยายไปยังสาขาอื่นๆ ของเซ็นทรัล

“ทั้งนี้อยากฝากไปถึงหน่วยงานรัฐ เช่น กรุงเทพมหานคร ด้วยว่า ประเทศไทยควรจะให้ความสำคัญกับทางจักรยานให้มากขึ้นและใช้ได้จริง” ณัฐกิตติ์กล่าว

ปิดท้ายที่ จงรัก วัชรินทร์รัตน์ ผู้รักษาการแทนอธิการบดี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าวว่า ม.เกษตรฯ เป็นมหาวิทยาลัยสีเขียวที่มีการใช้งานจักรยานอยู่แล้วแม้จะน้อยลงในระยะหลัง ฝ่ายบริหารมีการจัดจุดเช่าจักรยานให้นิสิตใช้งานแต่พบปัญหาการซ่อมแซมที่ค่อนข้างมากและยังต้องใช้คนในการดูแลการยืม-คืน ดังนั้นการมาของ Mobike น่าจะตอบโจทย์นิสิตมหาวิทยาลัย และยังเป็นแรงบันดาลใจให้นิสิตเล็งเห็นหนทางการทำธุรกิจสตาร์ทอัพเทคโนโลยีว่ามีความเป็นไปได้จริง เบื้องต้นคาดว่าจะสนับสนุนพื้นที่จอดจักรยานได้ประมาณ 360 คัน

&nbsp;

Forbes in Details
<ul>
 	<li>ข้อมูลจากสำนักข่าวรอยเตอร์ระบุว่าปัจจุบัน Mobike ได้รับเงินระดมทุนรวมแล้วไม่ต่ำกว่า 900 ล้านเหรียญสหรัฐฯ โดยเฉพาะเงินลงทุนก้อนใหญ่จากบริษัท Tencent ของจีนมูลค่ากว่า 600 ล้านเหรียญที่ได้รับเมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา นอกจาก Tencent แล้ว บริษัทอื่นๆ ที่ร่วมลงทุนกับ Mobike อาทิ Sequoia Capital, TPG, Hillhouse Capital เป็นต้น</li>
 	<li>แอพพลิเคชั่น Mobike สามารถดาวน์โหลดได้ทันที แต่คาดว่าอุปกรณ์จักรยานน่าจะพร้อมใช้งานจริงในเดือนพฤศจิกายน</li>
 	<li>Mobike จะเปิดให้ใช้บริการฟรี 2 เดือน ก่อนเริ่มต้นคิดค่าบริการ 10 บาท/30 นาที</li>
 	<li>Xia กล่าวว่า ปี 2560 นี้บริษัทตั้งเป้าเปิดบริการให้ได้ 200 เมือง และมีความเป็นไปได้ที่จะขยายไปยังประเทศอื่นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้</li>
</ul>

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events