<h2>อินโดรามา เวนเจอร์ส ร่วมกับ สำนักงาน องค์การชั้นนำ และ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์  เปิดตัวนวัตกรรมจากนวัตกรรุ่นใหม่ เปิดนวัตกรรมรีไซเคิล "แผงโซลาร์เซลล์" สู่ "แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน"</h2>
<img class="alignnone size-large wp-image-46445" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2021/06/ABFA35C5-C752-431F-8D6E-9CE248E5D7E6-1024x1024.jpg" alt="" width="640" height="640" />

อินโดรามา เวนเจอร์ส ร่วมกับ สำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) องค์การทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติ (UNICEF) ศูนย์ระดับภูมิภาคว่าด้วยปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อความยั่งยืนของซีมีโอ (SEAMEO Regional Centre for Sufficiency Economy Philosophy for Sustainability) และวิทยาลัยโลกคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เปิดตัวนวัตกรรมจากนวัตกรรุ่นใหม่ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความตระหนักรู้ต่อปัญหาขยะในประเทศไทย

โดยเปิดโอกาสให้นวัตกรรุ่นใหม่พัฒนาทักษะสำหรับการคิดค้นโซลูชั่นเพื่อแก้ไขปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยโครงการนี้มีผู้ลงทะเบียนรวมถึง 174 ทีม และส่งผลงานเข้าร่วมประกวดรวมถึง 108 โครงการ มุ่งขับเคลื่อนเศรษฐกิจหมุนเวียนและเศรษฐกิจพอเพียง ยุทธนากร คณะพันธ์ หัวหน้าทีม RECYSO ผู้ชนะเลิศในโครงการประกวดนวัตกรรมเศรษฐกิจหมุนเวียน บอกเล่าถึงแนวคิดนวัตกรรมเศรษฐกิจหมุนเวียนของทีมว่า

“ไอเดีย คือ เราไม่จำเป็นต้องขุดเหมืองมาทำแบตเตอรี่ เราแค่นำขยะแผงโซลาร์เซลล์หมดอายุมาผ่านกระบวนการรีไซเคิลสำหรับผลิตแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนเพื่อใช้งานต่อได้ ก็นับเป็นโมเดลเศรษฐกิจหมุนเวียน ที่ไม่เพียงแค่ขยะเหลือศูนย์หรือ Zero Waste เท่านั้น แต่ต้องเป็นขยะที่วนกลับมาอยู่ในวงจรเศรษฐกิจต่อได้”

โครงการประกวดนวัตกรรมเศรษฐกิจหมุนเวียน จัดขึ้นโดย อินโดรามา เวนเจอร์ส ร่วมกับสำนักงานและองค์กรชั้นนำข้างต้น มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความตระหนักรู้ต่อปัญหาขยะในประเทศไทย เปิดโอกาสให้นวัตกรรุ่นใหม่พัฒนาทักษะสำหรับการคิดค้นโซลูชันเพื่อแก้ไขปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยโครงการนี้มีผู้ลงทะเบียนรวมถึง 174 ทีม และส่งผลงานเข้าร่วมประกวดรวมถึง 108 โครงการ มุ่งขับเคลื่อนเศรษฐกิจหมุนเวียนและเศรษฐกิจพอเพียง

<img class="alignnone wp-image-46444" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2021/06/787E857B-C204-4741-AE54-7C5BCF10997D-788x1024.jpg" alt="" width="400" height="520" />

“จากโจทย์ของโครงการฯ ทำให้เราเริ่มศึกษาปัญหาขยะในประเทศไทยที่มีวัสดุเหลือใช้ที่สามารถเอาไปสกัด และทำเป็นพวกแบตเตอรี่ ด้วยความที่เรากำลังศึกษาระดับปริญญาเอก หลักสูตรวัสดุศาสตร์และนาโนเทคโนโลยี คณะวิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น และอยู่ในวงการแบตเตอรี่

เราเลยได้เปรียบตรงที่ว่า ทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวเราสามารถเอามาทำแบตเตอรี่ได้ และเห็นเทรนด์ความต้องการของตลาดแบตเตอรี่ที่ในอนาคตต้องการวัสดุประจุไฟฟ้าขั้วลบเป็น ‘ซิลิกอน’ แล้วเราเห็นว่า ในแผงโซลาเซลล์ 1 แผง มันมีซิลิกอนเป็นองค์ประกอบอยู่ประมาณ 3.56% เลยทำให้รู้ว่า เราอาจจะเอาซิลิกอนจากในแผงโซลาเซลล์ที่หมดอายุแล้วมาผ่านกระบวนการของเราแล้วสามารถทำให้เป็นวัสดุที่เหมาะสำหรับไปทำแบตเตอรี่ต่อได้” ยุทธนากร เล่าถึงที่มาของแนวคิด

<img class="alignnone size-large wp-image-46443" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2021/06/8EB0B384-A046-432F-A2B5-1BD30BD84273-1024x576.png" alt="" width="640" height="360" />

ประเทศไทยเริ่มใช้แผงโซลาร์เซลล์ในการผลิตไฟฟ้า ตั้งแต่ปี 2545 โดยอายุการใช้งานของแผงโซลาร์เซลล์มีระยะเวลา 20 ปี หลังจากติดตั้ง ทำให้คาดได้ว่า ภายในปี 2565 ประเทศไทยจะมีแผงโซลาเซลล์ที่ทยอยหมดอายุสะสมสูงถึง 620,000 – 790,000 ตัน ซึ่งต้องยอมรับว่า การใช้แผงโซลาเซลล์มีประโยชน์ในด้านการผลิตพลังงานสะอาด

แต่เมื่อแผงเหล่านั้นหมดอายุและถูกวางทิ้งไว้เป็นซากโดยไม่มีการกำจัดที่ถูกวิธีจะทำให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมมากมาย ทั้งก๊าซเรือนกระจกในรูปแบบของคาร์บอนไดออกไซด์ ตลอดจนสารไดออกซินจากการเผาที่ไม่ถูกต้อง การแพร่กระจายของโลหะหนัก อาทิ แคดเมียม ตะกั่ว เทลลูเลียม อินเดียม แกลเลียม จากการกำจัดโดยการฝังกลบเมื่อตากแดดตากฝนอาจจะชะล้างโลหะหนักเหล่านี้ลงสู่ผืนดิน แม่น้ำ ลำคลอง และส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และชุมชนได้

ดังนั้น การรีไซเคิลแผงโซลาเซลล์ จึงเป็นหนึ่งแนวทางในการกำจัดซากแผงโซลาร์เซลล์ที่หมดอายุการใช้งาน เพื่อไม่ให้กระทบสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชน ทั้งนี้ การจัดการส่วนใหญ่ยังเป็นการกําจัดแบบง่ายๆ ไม่ซับซ้อน มีต้นทุนต่ำ โดยใช้การคัดแยกขยะแล้วนําไปย่อย เป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยก่อนเข้าตามกระบวนการปรับเสถียร ก่อนทิ้งในหลุมฝังกลบตามกฎหมาย แต่การจัดการเพื่อนํากลับมาใช้ใหม่จะมีกระบวนการที่ซับซ้อนขึ้นเพื่อให้ได้วัสดุ คุณภาพดีที่สามารถรีไซเคิลได้ซึ่งต้องใช้เงินทุน บุคลากร และเทคโนโลยีมากขึ้น

ยุทธนากร เล่าว่า “ตอนนี้เหตุผลหลักของอุตสาหกรรมรีไซเคิลแผงโซลาร์เซลล์ที่ทำให้ยังไม่เกิดขึ้นได้จริงในประเทศไทย เพราะไม่คุ้มค่าต่อการลงทุน คือสามารถรีไซเคิลแล้วดึงมูลค่าของวัสดุในนั้นรวมกันได้แค่ 400 บาท กระบวนการส่วนใหญ่มีเพียงแค่แยกกระจก กรอบโลหะอลูมิเนียม แล้วเอาไปฝังกลบ

ส่วนที่เหลือพลาสติกหรือโลหะหนักต่างๆ ก็จะมีบางบริษัทที่เค้าเอาซิลิกอนหรือเอาแร่โลหะต่างๆ ที่อยู่ภายในเอากลับไปทำแผงโซลาร์เซลล์เหมือนเดิม แต่ว่าการเอาไปทำมันต้องทำให้บริสุทธิ์มากกว่าเดิม ซึ่งกระบวนการนี้ยุ่งยาก ซับซ้อน และใช้ต้นทุนที่สูงมาก จึงทำให้ไม่คุ้มทุน”

“ความแตกต่างที่ชัดเจนของนวัตกรรมของเรา คือ เราสกัดเอาซิลิกอนจากภายในแผงโซลาเซลล์เหมือนคนอื่นๆ แต่เรานำมาปรับปรุงคุณสมบัติให้เป็นซิลิกอนที่เหมาะกับแบตเตอรี่ที่มีขนาดในระดับนาโนเมตร คือเล็กมากๆ เหมือนกับเอาเส้นผม 1 เส้น มาแบ่งเป็น 8 แสนเส้น ซึ่ง 1 ใน 8 แสน นั่นละเป็น 1 นาโน พอเราทำกระบวนการได้ เราจะสามารถเพิ่มมูลค่าจากซิลิกอนเกรดโลหะกรัมที่อยู่ในแผงโซลาร์เซลล์ เวลาสกัดมาได้กิโลละ 75 บาท

ถ้าเอาไปทำเป็นแบตเตอรี่ลิเธียมไอออน นาโนซิลิกอน ซึ่งสามารถใช้กับแบตเตอรี่ได้ทุกประเภท เช่น แบตเตอรี่สำหรับรถยนต์ไฟฟ้าก็ได้ ขึ้นอยู่กับรูปแบบที่ออกแบบมาเพื่อการใช้งานในแต่ละรูปแบบ ในแบตเตอรี่ 1 เซลล์ เราใช้ในขั้วลบประมาณ 10-15% ซึ่งจำนวนนี้แหละที่เราเอานาโนซิลิกอนหรือวัสดุที่เราสกัดได้ไปทดแทน โดยมีคุณสมบัติที่เบา ประจุพลังงานได้มาก และใช้งานได้ยาวนาน”

“การได้รับโอกาสจากอินโดรามา เวนเจอร์ส และองค์กรพันธมิตรต่างๆ ที่ร่วมจัดนี้ เปรียบเหมือนกับหลายๆ มือที่ผสานกัน ให้ความเชื่อมั่นว่า ‘คุณทำได้’ ผมเชื่อว่า สักวันมันจะต้องเกิดผลขึ้นจริง นี่เป็นกำลังใจที่สำคัญมาก สิ่งที่คาดต่อจากนี้คือ การพัฒนาโรงงานฉบับสมบูรณ์ ที่สามารถนำไปพัฒนาเป็นสตาร์ทอัพหรือใช้ในการผลิตของโรงงานอุตสาหกรรมรีไซเคิลแผงโซลาร์เซลล์ในประเทศไทยได้” ยุทธนากร กล่าวปิดท้าย

<img class="alignnone wp-image-46442" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2021/06/5D6F0632-1E28-4AF8-B955-6818406FA2D7.jpg" alt="" width="400" height="498" />

ด้าน ยาช โลเฮีย ประธานเจ้าหน้าที่บริหารด้านความยั่งยืน อินโดรามา เวนเจอร์ส กล่าวว่า “เรารู้สึกภูมิใจที่ทุกโครงการที่เราให้การสนับสนุน จะเป็นแรงผลักดันและกำลังใจส่งเสริมให้เยาวชน คนรุ่นใหม่ สามารถนำแนวคิดของพวกเขามาพัฒนาต่อยอดใช้ประโยชน์ในชีวิตจริงได้ภายใต้แนวทางของการรีไซเคิล และเศรษฐกิจหมุนเวียน

สอดคล้องกับความมุ่งมั่นของไอวีแอลในการส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียน เราเชื่อว่าคนรุ่นใหม่เหล่านี้คืออนาคตของเราที่จะมีส่วนช่วยขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน และส่งเสริมภาคอุตสาหกรรมในเชิงบวก และเราภูมิใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนาของพวกเขา”

อ่านเพิ่มเติม: <a href="https://forbesthailand.com/world/asia/foxconn-%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD-ptt-%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4.html">Foxconn จับมือ PTT พัฒนาฐานการผลิตยานยนต์ไฟฟ้าในไทย</a>

<hr />

<a href="https://www.facebook.com/ForbesThailandMagazine/">ไม่พลาดเรื่องราวน่าสนใจอื่นๆ ของเรา ติดตามเราได้ที่เฟซบุ๊ก Forbes Thailand Magazine</a>

เปิดแนวคิดนวัตกรรมรีไซเคิล "แผงโซลาร์เซลล์" สู่ "แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน"

เศรษฐกิจหมุนเวียน ในพลาสติกรีไซเคิล

The R Collective บริษัทผู้เปลี่ยนเศษผ้าจากแบรนด์หรู ให้กลายเป็นสินค้าแฟชั่นรักษ์โลก

<h2 class="p1">เป็นที่รู้กันดีว่า “สหราชณาจักร” เป็นหนึ่งในดินแดนของคนที่หลงใหลชาและกาแฟเป็นอย่างมาก แต่ความนิยมดื่มกาแฟที่เพิ่มขึ้น ก็ได้จุดประกายให้หลายหน่วยงานเริ่มตระหนักถึงความยั่งยืนในการใช้ถ้วยกระดาษ รวมถึงเรื่องอื่นๆ อย่างการค้าที่เป็นธรรม ที่ได้ให้ความสำคัญกับความยั่งยืนของแหล่งเพาะปลูกกาแฟ</h2>
อย่างไรก็ตาม โลกแห่งกาแฟยังมีความลับที่มักถูกลืมอยู่บ่อยครั้ง นั่นคือ ของเสียที่เกิดจากการลงกาแฟอย่าง “กากกาแฟ” ที่เฉพาะในสหราชอาณาจักร ก็ผลิตขยะอย่างกากกาแฟปีละกว่าครึ่งล้านตัน และของเสียเหล่านี้จะถูกฝังลงไปในดิน
และจากกระแสแนวคิดเรื่องเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ทำให้สตาร์ทอัพกลุ่มเล็กๆ กลุ่มหนึ่งพยายามเข้ามาหาทางเปลี่ยนขยะจากกาแฟให้กลายเป็นของมีค่าขึ้นมา โดยพวกเขาคือ คู่พี่น้อง Anna และ William Brightman ได้เริ่มพัฒนากระบวนการรีไซเคิลกากกาแฟให้กลายเป็นน้ำมันคุณภาพสูง ที่พวกเขานำมาใช้ในการผลิตผลิตภัณฑ์บำรุงผิวแบรนด์ UpCircle


<figure><img class=" wp-image-9030" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2019/06/กากกาแฟ02.jpg" alt="" width="627" height="627" /><figcaption> Anna และ William Brightman สองพี่น้องผู้ก่อตั้ง UpCircle (ภาพจาก UpCircle)</figcaption></figure>
“จุดเริ่มต้นของเราเกิดขึ้นหลังจากเราไปซื้อกาแฟที่โรงอาหาร และเราได้รู้ว่าการเพลิดเพลินไปกับกาแฟทุกเช้าของเรานั้นสร้างขยะขึ้นจำนวนมาก ซึ่งทำให้เราคิดได้ว่านั่นไม่ใช่เพียงแค่ขยะของพวกเราเท่านั้น แต่ผลกระทบที่ใหญ่กว่าจากการบริโภคกาแฟมาจากเหล่าอาคารสำนักงานและร้านกาแฟ” Anna เล่าให้ฟังถึงที่มาที่ไปของแนวคิดสู่จุดเริ่มต้นของ Up Circle
หลังจากนั้นไม่นาน สองพี่น้องก็เริ่มออกไปพูดคุยกับร้านกาแฟเพียงเพื่อพบว่าพวกเขาได้จ่ายเงินให้กับสภาท้องถิ่นเป็นค่าเก็บกากกาแฟแล้วนำไปฝังกลบ พวกเขาจึงเสนอให้ร้านกาแฟเหล่านั้นมอบกากกาแฟให้พวกเขาแทน ซึ่งร้านค้าส่วนมากก็ยินดี
“เราพยายามที่จะท้าทายการรับรู้ของผู้คนกับสิ่งที่พวกเขามองว่ามันเป็นของเสีย เราหวังจริงๆ ว่าจะได้แสดงให้เห็นว่าส่วนผสมบางอย่างไม่เพียงแค่ดีเท่านั้น แต่ยังดีต่อผิวกว่าส่วนผสมอื่นจริงๆ” Anna กล่าว


<figure><img class="size-full wp-image-9032" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2019/06/กากกาแฟ03.jpg" alt="" width="720" height="480" /><figcaption> ผลิตภัณฑ์ของ UpCircle</figcaption></figure>
จากข้อมูลของสองพี่น้อง Brightman งานวิจัยหลายชิ้นชี้ให้เห็นว่า ในกากกาแฟประกอบไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระหลายชนิด และมีมากกว่าในเมล็ดกาแฟสดเสียอีก นั่นทำให้กากกาแฟกลายมาเป็นทรัพยากรที่มีค่าสำหรับการทำเครื่องสำอาง
และเมื่อพวกเขาพัฒนาจนได้ผลิตภัณฑ์ไลน์แรก William และ Anna ก็สามารถโน้มน้าวร้านค้าปลีกใหญ่ๆ อย่าง Boots, Waitrose, Whole Foods and Planet Organic เพื่อวางสินค้าจำหน่ายในร้านเหล่านี้
“เราต้องการสนับสนุนเศรษฐกิจหมุนเวียน ด้วยการนำวัตถุดิบใช้แล้วมายกระดับสู่ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวออร์แกนิคตัวใหม่ที่ทำมาจากธรรมชาติ” William กล่าว

<ul>
 	<li><a style="color: #008000;" href="https://forbesthailand.com/news/global/%e0%b9%80%e0%b8%a2%e0%b8%ad%e0%b8%a3%e0%b8%a1%e0%b8%99%e0%b8%b5-%e0%b9%80%e0%b8%a5%e0%b9%87%e0%b8%87%e0%b8%88%e0%b8%b3%e0%b8%81%e0%b8%b1%e0%b8%94%e0%b8%84%e0%b8%a7%e0%b8%b2%e0%b8%a1%e0%b9%80%e0%b8%a3.html">เยอรมนี เล็งจำกัดความเร็วการขับขี่ยานยนต์ บนถนน Autobahn</a></li>
</ul>
&nbsp;
<h2>"กากกาแฟ" เชื้อเพลิงชีวมวลชั้นยอด</h2>
หนึ่งในผู้บุกเบิกเรื่องการนำกากกาแฟมาใช้เป็นวัตถุดิบตั้งต้นสำหรับผลิตสินค้าในสหราชอาณาจักร คือ Arthur Kay ผู้ก่อตั้งและรองประธานกรรมการของ bio-bean ที่คิดค้นการผลิตเชื้อเพลิงธรรมชาติจากกากกาแฟในปี 2013


<figure><img class=" wp-image-9033" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2019/06/กากกาแฟ04.jpg" alt="" width="608" height="608" /><figcaption> Arthur Kay ผู้ก่อตั้ง bio-beam (ภาพจาก bio-bean)</figcaption></figure>
โดยหลังจาก Kay จบการศึกษาระดับปริญญาตรีด้านสถาปัตยกรรมศาสตร์จาก University College London เขาก็แหวกออกจากเส้นทางอาชีพสถาปนิกและก่อตั้ง bio-bean บริษัทที่พัฒนากระบวนการเปลี่ยนกากกาแฟให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ ซึ่งรวมไปถึงไบโอดีเซลที่สามารถนำไปใช้กับรถเครื่องยนต์ดีเซลและรถบัสได้
ควบคู่ไปกับการทดลองไบโอดีเซล บริษัทฯ ยังได้เริ่มผลิต “Coffee Logs” หรือถ่านจากกากกาแฟ ที่สามารถนำไปใช้เป็นเชื้อเพลิงในเตาเผาแทนไม้ และก้อนชีวมวลอัดแข็งที่สามารถนำไปใช้เป็นเชื้อเพลิงสำหรับหม้อไอน้ำในโรงงานอุตสาหกรรมขนาดใหญ่
ทั้งนี้ หลังจากเริ่มดำเนินการไม่นาน ปัจจุบันบริษัทฯ ได้ขยายสินค้าทั้งในกลุ่มเชื้อเพลิงชีวภาพอัดแข็ง, กลิ่นและรสธรรมชาติสำหรับผลิตภัณฑ์กลุ่มเครื่องสำอาง อาหาร และเครื่องดื่ม


<figure><img class="size-full wp-image-9031" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2019/06/กากกาแฟ06.jpg" alt="" width="720" height="483" /><figcaption> ถ่านกากกาแฟจาก bio-bean</figcaption></figure>
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าเชื้อเพลิงชีวภาพอัดแข็งของ bio-bean จะใช้สำหรับเตาเผา ซึ่งต้องผลิตก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา แต่ Kay กล่าวว่า นี่ก็เป็นทางเลือกที่ยั่งยืนมากกว่า และพวกเขาไม่ได้ผลิตคาร์บอนเพิ่มขึ้น

<ul>
 	<li><header class="entry-header"><a style="color: #008000;" href="https://forbesthailand.com/news/global/un-%e0%b9%80%e0%b8%95%e0%b8%b7%e0%b8%ad%e0%b8%99%e0%b8%ad%e0%b8%b8%e0%b8%93%e0%b8%ab%e0%b8%a0%e0%b8%b9%e0%b8%a1%e0%b8%b4%e0%b9%82%e0%b8%a5%e0%b8%81%e0%b8%88%e0%b8%b0%e0%b8%a3%e0%b9%89%e0%b8%ad.html">UN เตือนอุณหภูมิโลกจะร้อนขึ้น 1.5 องศาเซลเซียส ภายในปี2030 ทั่วโลกต้องปรับตัวยับยั้งภัยพิบัติ</a></header></li>
</ul>
“เชื้อเพลิงชีวภาพของเราจัดเป็นคาร์บอนจากธรรมชาติ ปัจจุบันกากกาแฟที่ได้จะถูกนำไปฝังกลบ ซึ่งนั่นจะผลิตก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และก๊าซมีเทนออกมา”
บริษัท bio-bean ระบุว่า การจัดการรีไซเคิลนี้จะส่งผลโดยตรงต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่ง Kay กล่าวว่า “เราลดปริมาณคาร์บอนในสหราชอาณาจักรวันละ 6 ตัน ซึ่งปริมาณนั้นเท่ากับปริมาณคาร์บอนที่เกิดจากการขับรถรอบโลก 215 รอบ”
&nbsp;

&nbsp;

แปลและเรียบเรียงโดย กนกวรรณ มากเมฆ / Online Content Creator

&nbsp;

ที่มา
<ul>
 	<li><a href="https://www.forbes.com/sites/maikoschaffrath/2019/06/17/the-coffee-powered-economy-these-startups-turn-waste-into-useful-products/#ea4484228735">The Coffee-Powered Economy: These Startups Turn Waste Into Useful Products</a></li>
</ul>

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events