จากห้องเรียนในวัยเด็กจนถึงห้องประชุมบอร์ดผู้บริหาร คำแนะนำที่เราได้ยินบ่อยที่สุดคือ “แค่เป็นตัวของตัวเองก็พอ” หลายคนเชื่อว่าความจริงใจคือกุญแจสู่ความสำเร็จ ความสัมพันธ์ที่ดี และชีวิตที่มีความหมาย โดยเฉพาะในยุคที่มี AI มาทำหน้าที่เป็นนักบำบัดไปจนถึงบาริสต้าแทนมนุษย์ “ความเป็นมนุษย์” จึงดูเหมือนจะเป็นสินทรัพย์ที่มีค่าที่สุด
แต่นักจิตบำบัดผู้เชี่ยวชาญกลับบอกว่า... “คำแนะนำนี้ใช้ไม่ได้ในชีวิตจริง”
ทำไม “ความเป็นตัวของตัวเอง” ถึงกลายเป็นคำแนะนำที่อันตราย?
1. เราไม่ได้มีแค่ “ตัวตนเดียว”
ถ้าคุณเคยลังเลในใจเอง เช่น “จะไปฟิตเนสดีมั้ยนะ หรือดูซีรีส์บนโซฟาดีกว่า” คุณกำลังเจอกับ “หลายตัวตน” ในจิตใจของคุณเอง ซึ่งเป็นเรื่องปกติของมนุษย์ เราทุกคนล้วนมีความคิด ความรู้สึก และความต้องการที่ขัดแย้งกันอยู่ภายในตลอดเวลา
2. ตัวตนของเราขึ้นอยู่กับสถานการณ์
คุณไม่ใช่คนเดิมเวลาได้นอนเต็มอิ่ม กับตอนที่อดนอน 3 วันติด หรือเวลาที่คุณเครียดและเผลอระเบิดใส่เพื่อน ทั้งที่ปกติคุณสุภาพมาก พฤติกรรมนั้นก็ยังนับว่า “เป็นตัวคุณ” อยู่ดี แม้ไม่ใช่เวอร์ชันที่ดีที่สุดก็ตาม
3. “เป็นตัวเอง” บางครั้งก็เป็นข้ออ้างของพฤติกรรมแย่ๆ
การอ้างว่า “ฉันแค่เป็นตัวเอง” เพื่อกลบเกลื่อนการพูดแรงหรือแสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสม เป็นสิ่งที่ทำลายความสัมพันธ์ การแสดงออกโดยไม่สนผลกระทบอาจทำให้คนรอบข้างเจ็บปวด แม้คุณจะรู้สึกว่า “ซื่อสัตย์” กับตัวเองก็ตาม
แล้วควรทำยังไงแทน?
นักจิตบำบัดเสนอแนวคิดใหม่ที่เรียกว่า “การเป็นผู้นำตัวเอง (self-leadership)”ไม่ใช่แค่เป็นตัวเอง แต่เป็นการเลือกว่า “ตัวคุณแบบไหน” จะเหมาะกับสถานการณ์ตรงหน้า
4 วิธีฝึกการเป็นผู้นำตัวเอง:
1. โฟกัสที่ความหลากหลายภายใน ไม่ใช่แค่ตัวตนเดียว - เลิกยึดติดว่าคุณต้องมีบุคลิกแบบใดแบบหนึ่งตลอดเวลา จงเข้าใจว่าในแต่ละสถานการณ์ เราอาจต้องใช้ “ตัวตน” ที่แตกต่างกันเพื่อให้ตอบโจทย์
2. เลือก “ความสอดคล้อง” แทน “ความจริงใจดิบๆ” - แทนที่จะถามว่า “ฉันควรเป็นตัวจริงของตัวเองหรือเปล่า” ลองถามว่า “ตัวฉันเวอร์ชันไหนที่สอดคล้องกับค่านิยมของฉันมากที่สุด”
3. เลือก “การตระหนักรู้ในตัวเอง” แทน “การแสดงออกเสมอ” - คุณไม่จำเป็นต้องพูดทุกอย่างที่คิดหรือรู้สึกในทุกเวลา จงฟังเสียงข้างใน แล้วเลือกแสดงออกในแบบที่รับผิดชอบต่อสถานการณ์
4. รับผิดชอบมากกว่าการแสดงความรู้สึกดิบๆ - การพูดความจริงแบบไม่กรองอาจทำให้เกิดความขัดแย้งโดยไม่จำเป็น ความรับผิดชอบหมายถึงการเลือกเวลาที่เหมาะสมในการแสดงตัวตนที่แท้จริงของคุณ เพื่อสร้างความไว้วางใจ แทนที่จะทำลายมัน
“แค่เป็นตัวเอง” อาจเป็นคำแนะนำที่ตั้งใจดี แต่อาจไม่เหมาะกับโลกจริงที่ซับซ้อน การ “นำตัวเอง” อย่างมีสติและเลือกใช้ด้านที่เหมาะสมของตนเองในแต่ละบริบทต่างหาก ที่เป็นหนทางสู่ความสัมพันธ์ที่ดี และความสำเร็จในชีวิตจริง
Photo Credit: Freepik
แปลและเรียบเรียงจาก Just be yourself’ is bad advice, says expert—here’s what successful people do instead
เรื่องราวอื่นๆ ที่น่าสนใจ : AI ก้าวหน้า แต่ 39% พนักงานทั่วโลก รู้สึก 'ด้อยค่า' กำลังจะหมดไฟ! แล้วแบบนี้ HR ต้องทำยังไง?
ไม่พลาดบทความและเรื่องราวน่าสนใจอื่นๆ ติดตามเราได้ที่เฟซบุ๊ก Forbes Thailand Magazine
